«(…) iḥemmel-aɣ Rebbi imi aɣ-d-yefka asefru …»

Partager

Tlul Lilia Saâdi, ass n 22 deg yebrir aseggas n 1989, di uzeggan(Tizi Wezzu). D tilemẓit d tamedyazt tuḥdiqt, i yettnadin ɣef tmussni d wawal n lmizan s tektiwin-is i yettqudduren deg yixef-is. Newwi-d yid-s ameslay ɣef tmedyazt d wayen-nniḍen.

Aɣmis n Yimaziɣen: ini-aɣ-d tazwara seg melmi d-telḥiḍ amecwar-im n tmedyazt d wamek i d-yella waya?

Lilia Saâdi: di tazwara, ad am-d-iniɣ azul fell-am. Amecwar-agi-inu n tmedyazt, lḥiɣ-t-id seg wasmi sɛiɣ 16 n yiseggasen di leɛmer-iw. Yuɣ lḥal imir-n qqareɣ di tesnawit. Lweqt-nni seg wakken lliɣ ur heddreɣ ara aṭas, lliɣ i yiman-iw kan, ur ttmeslayeɣ d ḥedd. Dɣa, ttarraɣ-tt kan i tira, ufiɣ imru d amwanes. Acu kan imir-n lliɣ ttaruɣ s tutlayt n taɛrabt, syin akkin ɣer sdat ttasent-iyi-d tektiwin s teqbaylit. seg lawan-nni i bdiɣ tekkseɣ-as amkan-is i teɛrabt imi d tutlayt-nneɣ i d tutlayt n tyemmat, dɣa qqimeɣ kan deg-s.

D acu d taɣawsa i kem-ijebbden s waṭas ad tessefruḍ?

Deg usteqsi-a a uletma, zemreɣ ad am-d-iniɣ mačči d yiwet, mačči d snat n tɣawsiwin i yi-ijebden I wakken ad ssefruɣ. Ɣas akken ur ẓriɣ ara amek i d-ufiɣ iman-iw ssefrayeɣ, maca taɣawsa akk i yi-ijebden s waṭas, ahat seg wakken ḥemmleɣ tamedyazt, ḥemmleɣ ad sleɣ i yisefra, ttakkeɣ azal d ameqqran i tmedyazt. Si temẓi-w xas ulamma ahat ur fehmeɣ ara lmeɛna n usefru-nni, maca win iwumi sliɣ yewwi-d asefru, ijebbed-iyi kan akken yid-s. Dɣa, gar-i d yiman-iw la qqareɣ: ayɣer nekk ur ssefrayeɣ ara? Ayɣer nekk ur iyi-yessefra Rebbi aqerru akka am nutni? Lliɣ ttmenniɣ lemmer d nekk i yellan deg umkan n win i d-yewwin asefru, almi d asmi bdant wallen-iw lddint-d cwiṭ cwiṭ. Uɣaleɣ ttwaliɣ akk ayen iḍerrun di tmetti-nneɣ d wayen akk icudden ɣer tudert n umdan. Ttḥulfuɣ, dɣa, ula d nekk ttaruɣ ayen akk yettḥussu wul-iw, ayen akk ttwalint wallen-iw d wayen akk yettaɣen yimdanen s umata. Ayen akk yettɛeddin fell-asen amzun fell-i i yettɛedday, acku nekk d amdan yettḥulfun s wiyaḍ. Dɣa, ula d nekk uɣaleɣ ttaruɣ, ttasent-d tiktiwin weḥd-sent, ttasent-d war ttiɛad xas ulamma tikwal ur testafi, maca ma tusa-d tikti zgiɣ ujdeɣ i tira.

Efk-aɣ abruy seg walbaɛḍ n yisefra-m…

Ihi kan akka ad farseɣ tagnit ad d-awiɣ yiwen n ubruy ara yilin di lxaṭer n yimeɣriyen s umata, ad yili daɣen di lxaṭer-im a Kaisa. D asefru iwumi qarreɣ “Taḍsa n wuglan”:

Ddmeɣ-d ad aruɣ s wurfan

Ad ssefruɣ ɣef teḍṣa n wuglan

D laman i fkiɣ i medden

Lliɣ yid-sen ḥemmleɣ ussan

Ɣilleɣ am nutni ulac win yellan

Ziɣ d iman-nsen i sɛeddayen

Ssem-nsen d ssem izerman

Ɣer daxel kan i ttarran

Ziɣ d timest i ttheggayen

Limer llin seg wid yecfan

D nekk i asen-ixedmen leḥsan

Ziɣ nutni ur uklalen

Aḥeqq nniya yeṣfan

Ula yiwen umdan

Ma yettwaman seg-sen…

Nnig n tmedyazt tettaruḍ ayen nniḍen?

Ur qqimeɣ ara kan di tmedyazt. Ttaruɣ tikwal tullisin, maca mačči s waṭas acku ur maleɣ ara mliḥ ɣer wannar-agi. Uriɣ yiwet n tullist ɣef sin yilmeẓyen, Muḥ d Dunya. D tullist i d-iheddren ɣef tayri, yeḍra-d gar-asen lefraq, maca lmektub iɛawed yessemlal-iten.

D acu d awal-im ɣef tmedyazt d tira tazwawt s umata?

Dagi ad d-fkeɣ kan rray-iw d tmuɣli-inu. Ttwaliɣ tamedyazt d ddwa yesseḥluyen imuḍan. S tira d tmedyazt yettrus wallaɣ, yettrus lxaṭer, yettifsus umdan. Nekk ttafeɣ iman-iw ala deg-s. Zemreɣ ad d-iniɣ win iwumi yefka Rebbi tamedyazt neɣ ayen i tt-icuban deg wayen akk yeɛnan taẓuri, yefka-as tilelli I wakken ad d-yini ayen akken ur zmiren ad d-inin wiyaḍ. Am nekk am wid yellan am nekk, iḥemmel-aɣ Rebbi imi aɣ-d-yefka swayes ara nḥemmel tudert, acku nekni s tmedyazt i nettɛici. Ma tettwakkes-aɣ tmedyezt-agi, tekfa tudert, tekfa lbenna. Ɣas ulamma mačči ala tamedyazt i yellan di tudert n umdan maca nekni d tagi i nesɛa deg yidammen-nneɣ. Tamedyazt s umata, telha i tmenna, telha i tmeslit, yertaḥ win i tt-id-yettawin, yertaḥ win i as-isellen.

Kra n yisenfaren ɣer sdat?

Isenfaren d ayen ibanen. Ulac amdan ur ten-yesɛi, neɣ ur nesɛi ara iswan di dunnit, maca nekk asenfar-inu ad yeqqim kan akka deg wannar-agi n tmedyazt. Ad leḥḥuɣ kan ciṭ ciṭ, neɣ amek qqaren akken didac didac kan hhhhh i wakken ad d-ssufɣeɣ ma yebɣa Rebbi ammud-inu n yisefra sya ɣer sdat.

Testeqsa-tt: Kaisa Khalifi

Partager