Ɣas yettwakkes-as yiẓri n wallen, maca ur telli d taderɣalt imi tettwali s wallaɣ d tmussni. Tagi d tamedyazt, d tamarut Fatiḥa Buciba, yelli-s n Tizi Uzzu. Deg tdiwennit-a, nesqerdec awal yid-s ɣef kra n temsal.
Aɣmis n Yimaziɣen: tewwiḍ tikkelt iɛeddan arraz n usebɣes deg umsiẓwer n radyu tadelsant. Mmeslay-aɣ-d fell-as cwiṭ.
Fatiḥa Buciba: arraz-nni yessefreḥ-iyi imi mačči d nekk i t-yewwin, d tutlayt taqbaylit i t-yewwin. Umreɣ daɣen acku ttekkiɣ, ufrareɣ-d deg umsiẓwer-a di teẓrigt-is tamezwarut seld mi d-iberreḥ yis-s tikkelt iɛeddan uneɣlaf n teywalt seg twilayt n Adrar. Yenna-d dakken ad tili temsizzelt n yisefra d tullisin. Timlilit-nni, tusa-d dɣa d tagnit ideg llant tlata tutlayin: taɛrabt, tamaziɣt akked tefransist. Ihi, nekk yeɛǧeb-iyi lḥal mliḥ imi wwiɣ arraz-nni, acku ttwaliɣ am akken rriɣ-as azal i tutlayt tamaziɣt. Ulamma mačči kan d arraz i tuklal. Tuklal kṭer, maca nerra-yas xersum cwiṭ seg wayen i tuklal.
Buciba Fatiḥa d tamedyazt i irebḥen aṭas n warrazen, ladɣa deg tfaskiwin. D acu ara tiniḍ ɣef waya?
Yal mi ara yawi umedyaz neɣ d amaru arraz, tewwi-t yid-s ula d tutlayt-is tamaziɣt neɣ taqbaylit. Nekk ad am-d-iniɣ ferḥeɣ mi ara awiɣ arraz imi irennu-as azal i tutlayt-iw, yessebɣas-iyi daɣen, irennu-iyi-d afud akken ad qeddceɣ ugar.
Ɛla ḥsab-im, d anwa i d amedyaz n tidet?
Amedyaz n tidet d win yellan am ufellaḥ: izerraɛ ur tent-iḥesseb ara. Acku, afellaḥ-nni lemmer i as-yesseḥsab, ad as-yini wiss ma d-tewwet lehwa, wiss ma d-temɣi… Wissen akka, wissen akka, ilaq ur tt-izerraɛ ara. Ula d amedyaz yessefk ad yili akken-nni. Ilaq ur yettwali ara dakken ahat ad yenneɛtab, neɣ ur d-yettufrar ad yawi arraz,..atg. Ilaq dima ad yeqdec, fell-as kan leqdic. Ɣas llan wuguren, ad ten-yettarra i tama-nniḍen, ad yekker ad yeqdec. Imi leqdic-nni i teqbaylit-is i t-iqeddec. Amedyaz, daɣen, d win yellan d ameyyaz deg yal tamiwin.
Ma neǧǧa isefra, d acu tḥemmleḍ ad txedmeḍ daɣen?
Dima deg tira, ḥemmleɣ ad aruɣ ula d tullisin, imi akka tura sɛiɣ ukuẓ (4) n tullisin fukkent, tis semmus deg ubrid, mazal ur tekfi ara. Kecmeɣ daɣen deg yiwen n ccɣel urɛad i t-kkseɣ, maca qrib. Zemreɣ ad d-iniɣ aql-i ttaruɣ, ttheggiɣ-d ungal. Ma yebɣa Rebbi, ur ttɛeṭṭileɣ ara ad d-ssufɣeɣ ammud n tmedyezt. D win umi semmaɣ “Imiqwa n tehregt”. Ad skelseɣ daɣen aḍebsi n tmedyezt.
Tanemmirt, yella wayen tebɣiḍ ad t-id-ternuḍ?
Ssarameɣ ammud-iw n yisefra i d-iteddun, ad t-ɣren wigad i yefkan lqima d wazal i tmedyezt taqbaylit, d wayen merra yettwarun s tutlayt n tmaziɣt. Ungal daɣen ssarameɣ ad d-yeffeɣ di lweqt iqerben, ad yaweḍ ɣur yimeɣriyen. Afud ijehden i Uɣmis n Yimaziɣen.
Testeqsa-tt Kaïsa Khalifi

