Llant ussan-agi deg tmurt n Fransa aṭas n tedyanin i yerzan ladγa aswir aɣerfan akked usertan imi, deg tefranin n uḥric amezwaru, bedden-d kra n yimakdaren n tama tazelmaḍt akked teyfust, llan daγen wid i yellan deg teyfust d tqernit akked wiyyaḍ. I wakken ad d-nessefhem aya, ilaq ad nẓer amek i leḥḥunt tefranin deg tmurt-agi. Taselwit n « François Hollande » qrib ad tekfu imi tebda seg 2012, tasgagt n uselway n tmurt-agi, tettaṭaf 5 n yiseggasen. Deg tegnit gar 2012 akked 2016, ḍrant aṭas n tedyanin; aṭas gar yiγerman n Fransa ur asen-teεǧib ara tselwit n Hollande imi tasertit-is teḥres-iten deg texlaṣ n leɣramat n yal ṣṣenf akked temεict i yernan ɣlayet, rnu ɣer waya, caḍent tṣerrifin, ladɣa rrebrab i yewten ussan-agi i yezrin deg tmanaɣt « Paris » akked « Nice » d yimeḍqan-nniḍen; izeggad deg lxuf n yifransawiyen yerna ixleq-d « Tislamufubit ». Tasertit n Fransa s umata tebḍa ɣef 03 n yiḥricen igejdanen :
1- Win n teyfust deg wacu i llan « Igduden » i yettsenεit umakdar « Fillon ».
2- Win n teyfust taqernit i d-tettsenεit « Marine Le Pen »
3- Win n umur aẓelmaḍ i d-yettsenεit « Jean Luc Mélenchon ». Llan widak n tlemmast d aɣen, maca ur sεin ara azal sdat n wid i d-nebder aya. Deg umur amezwaru, bedden-d 11 n yimakdaren, gar-asen ilaq ad d-bedden sin seg-sen. Imi fukkent, tuγ bedden-d « Emanuel Macron » akked « Marine Le Pen », sin-agi, bedden-d i wakken ad sneεten iman-nsen i umur wis sin n tefranin yellan ass n 7 Maggu i iɛeddan. Macron, iqqar : « Nekk ur ttekkiγ d yiwen seg-sen » imi aṭas i as-yeqqaren d akken d « Hollande » i t-iεawnen s yimeɣnasen i t-id-yettcekkiren i wakken ad ikemmel deg tsertit-is (« Macron » yella uqbel d aneɣlaf n tiẓraf n « Hollande »), maca lxuf n wiyaḍ yella deg « Marine Le Pen »; ugaden ad tawi amur wis sin, acku ahil-ines, ẓẓaren belli deg-s ccek, gar tenqiḍin n wahil-agi : Tuffγa seg uttekki n udrim n « Euro », aεiwwed n leqwanen i yeεnan timinigt ..atg. Abrid-agi deg wacu i t-tewwi « Marine Le Pen » amur amezwaru, yesmektay-d asmi i t-yewwi baba-s « Jean Marie Le Pen » deg 2002 sdat n uselway afransawi « Chirac », imir-n d aɣen qrib yewwi-tt baba-s deg umur wis sin. Ass-nni n Larebεa 03 deg Maggu, mlalen « Macron » akked « Marine Le Pen » i wakken ad gen inaw d uzɣan gar-asen sdat n yimeɣnasen i ten-yessteqsan ɣef wayen i bɣan. Idelli n lḥedd i fernen aselway n tegduda n tmurt n Fransa, akka i xtaren Macron i wakken ad yili d aselway n tmurt.
Abdennour Hamitouche