Am useggas yezrin, mazal yettazzal wawal ɣef yidlisen n tmaziɣt n wahil amaynut n tsuta tis snat. Xas ulamma adlisfus n useggas amezwaru n uɣerbaz alemmas n yilindi ur d-yefiɣ ara maḍi, ayen yeǧǧan iselmaden akked yinelmaden ad sqedcen adlis aqdim, meɛna idlisen n useggas-a, ad d-ffɣen gar-aɣ d kra kan n wussan.
«Idlisen n tmaziɣt n useggas wis rebɛa n uɣerbaz amenzu akked wid n useggas wis sin d wis tlata n uɣerbaz alemmas, qrib ad d-ffɣen. Ha-ten-in la ten-id-ssewjaden. Ad ilin deg yiɣerbazen ddurt i d-iteddun». Akka i aɣ-d-yenna yiwen umaṣwaḍ n tmaziɣt i yekkan deg uheggi n yidlisen-a, ayen ara yessifsusen, ahat, aḥebber n yiselmaden akked yinelmaden. Amur ameqqran seg yiselmaden, kukran ad asen-teḍru am yilindi. Aya, beggnen-t-id s timmad-nsen deg uẓeṭṭa anmetti anda i sseqsayen yal tikkelt ɣef leqrar n yidlisen-a. Acu kan, aseggas-a, yemgarad ciṭ ɣef useggas iɛeddan imi ula d wid n kra n tangayin-nniḍen urɛad i d-ffiɣen. Daymi i as-yenna yiwen « Asyax gar yisyaxen, mačči d asyax, imi mačči ala tamaziɣt i mazal ». Ihi, sya ar d-awḍen yidlisen-a, ha-ten-in yiselmaden sɣarayen s yidlisen iqdimen. « Ur nesɛi ara lxetyar. Aql-aɣ nessexdam idlisen i yellan yakan, sya ar d-wejden yimaynuten-agi. D wagi i d awellih i asen-nefka i yiselmaden-nneɣ. Ilaq ad zren d akken ahil n uswir d yiwen, acu kan zemren ad ilin ayen din n yidlisen i wahil-ag», akka i aɣ-d-yenna yiwen umaswaḍ n uɣerbaz amenzu deg Tizi Uzzu, wagi d Mass Sahki, i d-yemmselayen, diɣ, ɣef wugur n yimaswaḍen deg uḥric-agi. « 5 n yimukan n yimaswaḍen i yellan akka tura (rnan-d yiwen aseggas-a), acu kan, deg unnar aql-i weḥd-i. Mazal ur d-rnin ara wiyaḍ-nniḍen. Ihi, nessaram, ad ten-id-rnun deg ussan-agi kan i d-iteddun imi taɛkumt ẓẓayet mačči d izli ɣef yiwen». Am wakken i d-yella, diɣ, wawal ɣef wahil n useggas-a n tesnawit, anda i d-smektan kra n yiselmaden lexsas i d-yellan deg-s neɣ ɛad aswir-is fessusen maḍi. I usmekti, ad nebder kra gar sebbat i yeǧǧan ur d-yeffiɣ ara udlis n tmaziɣt n uswir amezwaru n uɣerbaz alemmas, ilindi. Ha-t-an wayen i d-tenna yal tama, aseggas iɛeddan. Yenna-d yiwen gar n yiɛeggalen n tesqamut n uktazal d tɣuri : ’’ Tasqamut n uktazal d tɣuri, ur teqbil ara adlis-a imi ur iwulem ara i wahil n tsuta tis snat. Ayen yellan deg-s, dayen yellan deg udlis-nni aqdim. Ciṭ kan swayes yemgarad. Ihi, ɣef wanect-a ur t-teqbil ara tesqamut, mačči akk ɣef wayen-nniḍen.’’ I wakken ad nẓer, diɣ, rray n wid ixedmen adlis, nessawel-as i yiwen deg-s, yerra-d ɣef wanect-a : ‘’Adlis i as-nefka, iwulem. Ur neẓri ara i wacuɣer ur t-teqbil ara tesqamut-nni. Yerna wagi ad yeqqim kan d rray-nnsen, meḥsub d rray n tesqamut-agi tamezwarut. Adlis, ha-t-an gar yifassen n tesqamut-nniḍen ara t-iɣren, aql-aɣ la nettraǧu. Ayen yellan deg udlis, yettwakkes-d seg wahil unṣib n tneɣlaft n usegmi, ur yeffiɣ ara seg-s.’’ Akken yebɣu yili rray n wa akked wa, akken tebɣu tili ssebba i yeǧǧan adlis ur d-iteffeɣ ara, qqimen yiselmaden akked yinelmaden, mebla adlis n tmaziɣt, aseggas kamel. Si tama-nniḍen, nestaqsa amaṣwaḍ-nniḍen n tmaziɣt ɣef wamek i d-yella wulmud n wahil amaynut s udlis aqdim, yerra-aɣ-d, :’’ad nesḥissef aṭas ɣef wanect-a imi i d-tella tuɣalin ɣer uɣerbaz mebla ma yewjed udlis n tmaziɣt n uswir amezwaru n uɣerbaz alemmas, tasuta tis snat xas ulamma adlis-a, d taɣuri kan n wahil unṣib n uswir-a. Zemren ad ilin aṭas n yidlisen i yiwen wahil’’. Nesteqsa-t ɣef wamek ara qablen taswiɛt, ikemmel yenna-d :’’aql-aɣ akka tura deg tannant n yiselmaden ijdiden. Ad neɛreḍ ad nqabel taswiɛt akken iwulem imi zemren yiselmaden ad d-heggin i yiman-nsen ttawilat swayes ara slemden. Swaya, dɣa, ara nnaɣen tannumi i wakken ad tteklen ɣef yiman-nsen, mačči kan ɣef wiyaḍ’’. Deg taggara, u ɣef wakken i aɣ-d-yenna yiwen umaswaḍ i yekkan deg uheggi n udlis n tmaziɣt n uswir wis 4 n uɣerbaz amenzu, d akken ad ilin daxel n udlis-a kra n yiḍrisen i d-yettwakksen deg Uɣmis n Yimaziɣen i d-yettilin yal letnayen deg uɣmis La Dépêche de Kabylie.
Hocine Moula