S ccna “A leɛmer-iw” deg tesfift Ironie du sort, Matoub yerra-d tajmilt i Bgayet; deg-s yeqqar “di Bgayet iṭerdeq weɛbar”.
Asmi yesla tidukla tadelsant tamaziɣt n Bgayet tettheyyi-d asmekti n 20 ibrir 1989, iɣaḍ-it lḥal aṭas. Jban-d seg yicenwiyen “Azɣal”, seg yicawiyen “les Berbères”, ma d tamurt n Leqbayel teggureɛ-d akk inaẓuren-ines ɣer wannar n Ben Allouache : tarbaɛt Atmaten, Louiza, Bouchafa, Ait Menguellat, Ideflawen, Idurar, agraw, … Amek ur itekkay ara gar-asen, netta yezgan d ajgu n umennuɣ amaziɣ. Matoub ḥulfan akk wid d-yusan ad walin tameɣra-ya s lixsas-is. Yerna win iɛeddan ɣer usawaḍ ad yecnu, yerra-as tajmilt imi mazal-it deg sbiṭar n les Orangers. Asmi i yeḥla iɣerrem-d lixsas-a s tejmilt i d-iga i temdint n Bgayet s ccna i d-tudreḍ “a leɛmer-iw”. Cukkeɣ,; d tikelt tamezwarut akken daɣen i d-tella d taneggarut anda i d-yecker tamdint s yisem-is.
Amek i d-tella timlilit-is tamezwarut deg Bgayet ?
Tikelt tamezwarut, ɛerḍeɣ ad t-id-awiɣ ɣer Bgayet, tella-d deg useggas 1985, ɛniɣ-t ɣer At Dwala, ufiɣ s lqec n lxedma, imir i ibennu axxam-is. Awal sɣur-s awal sɣur-i ɣef wamek ara tifrir tmaziɣt. Ɣer taggara, sutreɣ-t ad yecnu deg Bgayet. Aseggas-nni ur yeqbil.
Tella-d tikelt t-2, deg remḍan, ur k-qqareɣ aseggas n 86 neɣ 87. Mlaleɣ yid-s s yisem n yinelmaden i t-id-yessutren ad yecnu deg tesdawit n Bgayet. Din din yeqbel ! Rujaɣ-t ɣer Bir Sslam. Tedda-d tmeṭṭut-is Jamila. Yedda-d yid-i s axxam-iw, nečča, yesred kra almi d lawan ad yecnu, neddukel ɣer tesdawit akken jmiɛ. Seg yimar, neqqen iseqqan gar-aneɣ,; nuɣal nettemyekcam s ixxamen.
Amek i tettwaliḍ Matoub ?
Seg wasmi i t-ssneɣ almi d asmi yemmut, amennuɣ-is d yiwen : Tamaziɣt. Ma yebda kra ur t-iḥebbes almi t-yekfa. Ayen d-yeǧǧa yeqqim-d d timsirin i tsuta i d-yettlalen. Aṭas n yicennayen i t-yezwaren mmuten, medden bihbih shan-ten. Ma d netta yeqqim akken, lɣaci yettwaqqen ɣur-s, ɣer umennuɣ-is, ɣer tiktiwin-is,… Deg tmedyazt d aḥeddad n wawal akken ladɣa i t-id-yeqqar netta deg usefru.
Ma nesbrurez snat n temrawin anda ccna-ines iceɛceɛ,; ad d-nini : tamrawt n 80 yella-d d azamul i tsuta ; deg temrawt n 90, yal wa ama d ikabaren ama d imussuten yekkat ad t-id-yawi ɣer yidis-is.
Mohand Ait Ighil, Dj. Ikhloufi
