Asqamu unnig n timuzγa (HCA), s lemεawna n tnemhalt n yedles n temnaḍt n Xencla i d-yezgan deg usemmer n tmurt n Lzzayer, sudsen-d yiwen unamal durt-agi yezrin, ass n 09 unbir 2010, s teγzi n sin n wussan deg wexxam n yedles n temdint n Xencla, tamurt tunṣibt n Dihya, sddaw usentel : « Tingensas, tineffusin akked tmuγliwin nniḍen yellan γef yimaziγen ».
Deqs n yimusnawen d yimazzagen (specialistes) n tmaziγt i d-yussan di tsedawiyin yemgaraden n tmurt n Lzzayer, sqardcen awal γef umecwar i d-tewwi tmaziγt si zman aqbur almi d assa, sqerdcen tilufa akken iwata di yal idisan akk di yal aḥric « Amek i d-telḥa tmaziγt almi i d-tewweḍ γer dagi? Acu n wuguren i d-tettmager s zdat-s? Acu illaqen a d-tnaxdem sya d afella?….atg?
Awal yezzi aṭas γef uselmed n tmaziγt deg iγarbazen n tmurt n Lzzayer d wugguren tesεa. Dγa akken yebda unamal mass Khaldi amaray amattu n tneγleft n usegmi taγelnawt, yefka-d kra iwellihen γef uselmed deg weḥric-ines (asegmi) sumata, syen imeslay-d γef usekcem n yiselmaden n tmaziγt iwulmen γer weḥric-ines. Yenna daγen « Yal aselmad n tmaziγt i yeṭṭef weḥric n ttrebga taγelnawt, isullef fell-as akken a d-yesεu akkayad « Licence » n tmaziγit ». Yuγal mass Khaldi yefka-d uṭṭunen n yiselmaden n tmaziγt, di krad(03) trekknin n usegmi, anda yeṣaweḍ weḥric n usegmi isaxdam 1218 n yiselmaden sumata. 458 deg-γerbaz amezwaru, 683 deg-γerbaz alemmas, 77 deg tusnawit. Syen iwekked-d dakken tamaziγt d tanga yesεan azal-is am tnegwa niḍen. Mass Youcef Mérahi, amaray amattu n wesqamu unnig n timuzγa (HCA), si tamma-s yenna dakken llan kra imassayen εlayen qedcen s tezmert-nsen d tebγest akken tutlayt n tmaziγt ad-taẓ γer zdat, daγen a d-tesεu amḍiq-is akken iwata. Ahil n unamal damarkanti, aṭas n yimusnawen niḍen i d-yemeslayen γef tutlayt n tmaziγt, amedya mass Youcef Atyrouz « Doctorant en didactique », d aselmad deg-tsedawit n Σennaba, yewwi-d awal γef tutlayt n tmaziγit i tlemmast n tsedawiyin tizzayriyin. Γer yidis-is mass Manaa Gaouaou, aselmad n tutlayt tafransist di tsedawit n Batna, yewwi-d awal γef uguren n tineffusin akk d tmuγliwin icawiyen. Syen Manel Ait Mekideche tefka-d yiwet n tγuri γef tineffusin n wanẓar » ma yella yebγa ciṭan » » si le diable veut » n Mohamed Dib.
Islam Bessaci
