Tayri mačči d yiwen i d anemek ines ! Yal wa amek i as- yettḥulfu, yal wa amek itt-yettwali. Tasekla, tuget n wayen tbub , tugem-d isekkilen-is si tadwet n tayri. I tazwara, tella tayri n tira. Mebla leḥmala n tira, d awezɣi ad d-ilal uḍris ddaw leqlam n yimyura. Tis snat, tinfusin tiqburin neɣ tid n wass-a qqnent wakali ɣer wudmawen n tayri d wayen iteddun yid-s am tismin, lkerh, lferḥ , anuɣni, taḍsa d yimeṭṭi. Tikwal, tayri teṣṣaweḍ ula d leǧnas ɣer ṭrad ! Achille, Ulysse, Helene, Hector, anwa ur nessin tadyant-nsen ? Ahat, asteqsi ara d- yegren iman-is : d acu i d tayri ? Amek itt-id- sefran widen yettarun ?
Ɣer paul Léautaud « tayri d aḥemmel n wumdan i wayeḍ nnig yiman-is », ɣer Friedrich Wilhelm Nietzsche « tayri, ur tettsennid ara ɣef ledwam, tessebded-d iman-is ɣef nnehta n yimir d nhati n lebda » . Di lemri n leḥmala d ayen yefren di lbaḍna n yiman i d-yettefririn ɣef tujma n tmuɣli. Tasekla igan amur meqren i wawal ɣef tayri , ur as- tgi annuz i leḥmala s ugeccur.
Di yal zzman, ɣer yal lqum, deg wudmawen meṛṛa n tẓuri, tayri terfed aḥric ur yezmir ad iḥud yimi. Tayri yezzuzunen lxaṭer, yesdelwiḥen lejwareḥ tetturar s yiḥulfan, tesmendig-iten ɣer yisufa n tmenna. Yaḥya Yanes iga amud n yisefra ɣef tayri d wudmawen-is, am netta am yimedyazen n teqbaylit nniḍen, yunef i wallaɣ- is ad yinig di tezrugin n leɛceq amer ad yessekfel tirgin s wacu kenfen tiswin mi ara mḍerkalent ɣef wuzzu n leḥmala :
Ulac tayri n menwala
Tayri d abrid ur ifuk
Deg-s win yeddan s ṣṣfa
Ma yeɣli ad t- refden lemluk
Tayri abrid-is iḍfer-it cekk. Ulac win iḥuza yifer-is , iḍemnen lemneɛ i yixef-is . lemwaji n leḥmala d amɛebber d wayen i aɣ-yugaren. Deg wakken abrid-is ulamma ijebbed-d ulawen, tuget n lawan tikli di lǧerra-s iḍefer-itt ukukru. Tayri yettarran amdan d abudali, yessutur deg yigenwan akken ad as- ilin d iɛessasen ɣef yiḥulfan-is i d-yeccucfen seg yiẓmi n tasa. Leǧnas iqburen gan irebbiten i tayri am Cupidon i d-ilulen s leḥmala icudden Venus ɣer Mars. Timsal n wul ur llint kan d tid n wumdan imi ttikin di lhewl-is ula d irebbiten.
Ay aggur ṣiweḍ-as tayri
Taḥbibt tin iḥuza lqid
Ahat ɣer ɣur-k ad yili
Ttriḥ ad ak yilin d abrid
Ini-as amen ad yili
Umneɣ ad yili
Wass ideg ara nili lwaḥid
Lweɛd, tikwal iteddu di nneqma i wid yemḥemmalen . lawan iḥemmel ad yerr uguren gar sin wulawen yemsebɣan. Teqqar Sainte Thérese d’Avila : « leḥna n tayri tewɛer, tirget-is d jihannama ». Di tilawt, tayri mi ara d- tennunet ur d- ttak ara lewcayer. Tamuɣli, azmumeg, lexyal ma yezrireg zdat wallen zemren ad brun i yifeṭṭiwej ara yessiɣen deg wulawen times ur nesɛi tilist. Tayri tekkat-d am waḍu , mi tezreɛ di ṣṣura ijujaḥ-is yettuɣal umdan dayen nniḍen, acku yeɛred lbaḍna n tudert ,yedla ɣef lesrar n yigenwan. ! Tikwal, tayri tettara amdan d lwali , tikwal d ameslub :
A win irun ad ittaḍsa
Ad as- inin medden yesleb
Ul tin s –itekksen tawla
Tsaḥ-d i win ur nɛetteb
Gar tisselbi d leɛqel, aɣilif yeẓẓaḍ ticrurin. Yelha neɣ ifuḥ, abrid n tayri yezzuzun tirga . Tirga, ttawint ɣer tebḥirin n nnecwa n tudert. Amedyaz , yeqnen ixef-is ɣer yijga n yiḥulfan , yessen ad yessemlil lmuḥal akked lmeɛqul. Ulac tira n twenza di tayri, ulac lqid i leḥmala . Yal mi ara s-id- zzin leṣwar tetteg afriwen, tettaǧǧa amraḥ d lxali !
Ait Slimane Hamid