Si Yusef U Qasi ɣer Meksa d Saɛid Iɛemrac

Partager

Di tallit ideg Ṭurk teglled tamurt-nneγ ddaw uzaglu-s akked d draɛ-is, At Jennad d amedya ger tudrin n Leqbayel i yuggin azaglu-a n Ṭurk. Ger yirgazen i yellan sedduyen imenγi nutni d at Qasi yellan d lqeyyad n dewla taṭerkit di Lzzayer n lawan-nni Yusef u Qasi : Yusef u Qasi ilul γer lewhi n iseggasen n 1680 deg taddart n at Gurat. Ur d-cfin ara fell-as mi meẓẓiy armi kan i d-yufrar s tmedyazt-is. Qqaren beli d netta i ttawin wat Jennad mi ara yili yimenγi. Neγ d netta i ten-yettawin :

Kkert ad tewtem

Ay at Jennad ur neɛrif

Begset ulanda teffrem

Ttif Muḥend Azwaw lγir

Kra akka yedder ittuseggem

Ttif ma nekseb-it axir

Ihi wagi d asefru d awezlan i swayes yessadaf1 tabγest2 i yijennaden akken ad naγen nutni d at Qasi γef uẓaγer. Daγen deg usefru anda yenna:

Nekk d Ajennad men llasel-iw

Yettruẓun leɛdu.

Meyya d irekkben ur iris

D amnay nettɛud

Njebbed ddal s leḥris

Mi γ-yeẓra weɛdaw yeknu.

D acu kan wagi d amɛeẓbber kan i d-yellan gar-as d Muḥend u Ʃebdellah n at Yiraten. Armi ten-yefra yiwen umrabbeḍ i d-arsen γer laɛqel nsen.imi tikwal amɛeẓbber yettuγal d amennuγ i d-igellun s twaγiyin meqqren imi ijebbed-iten nnif. Armi wezzaf.Dagi daγen yenna Yusef u Qasi :

Nekkni nussa-d ad nrebbi arrac

Lemer ad slen laɛrac

Nennuγ γef tiγilt uḥerrac.

Yenna daγen :

Cwiṭ nettɛeddi fell-as

A wi yebγan deg-s yimγur

Ma d aṭas ur t-nettaǧǧa

Amer wi iteddun meγrur.

Yemmut Yusef u Qasi. Yeǧǧa-d deffir-s agerruj. Maca tamedyazt deg wat Jennad ur teḥbis ara kan dina. γas akken ɛeṭlen u d-jban ara maca uγalen-d s wudem amaynut yessafaggen iqremyad.

Meksa Abdelqader, anwa ur nesli ara i tezlatin-is ? ladγa tina n : Massinissa, anẓer, aḍu…

Ahu! Ahu! Yemma aḍu yettsuḍu

Ahu! Ahu! Yemma yettnadi ad aγ-idum.

A yemma sel-d a yemma

γur-m kan ara nḥerzzeγ.

Ad am-mlleγ akk lbaḍna

Aḍu yettnadi ad aγ-idum.

Ǧehden aṭas wawalen n Meksa. Acu t-yeǧǧan ad yettwawet s ujenwi di Fransa. Dagi anda i d-igellem tamurt-is yenna :

Ay ul-iw meyyez ḥewwer

Adrar, iṭij, azaγer

Ʃeddant fell-asen lemḥayen.

Acḥal ideflawen i d-yewwten

Acḥal i d-ḥmllen issafen

lameɛna ɛlay ur sen-zmmiren.

Deg tallit-agi deg waydeg Meksa yesdenduy snitra-s. Yella wayeḍ wakkin d imru umi yuggi ad yefk talwit. D amedya ger wid yebγan idles akked d umezruy i tmurt-is. Acku d netta akked yemddukkal-is am At Sliman ḥamid d wiyaḍ i d-yebna lssas i tudukla n tmedyazt di Suq Lḥed umi seman Yusef u Qasi. Wagi d Saɛid Iɛemrac. S isefra d ifsassen. Isenda alaγen n yemddanen.

Yemma dihya yemma

Tagrawlit deg yicawiyen

Asmi akken i d-yusa Ʃuqba

Deg wakal-iw d acu yexddem ?

Yewwi-d yid-s Kusayla

Гer dder ujedɛun yeqqen

S yis-s inuda Seḥra

S ssnesla i–t-id-urzzen

aɛid Iɛemrac yerra lwelha-as s amezruy alqayen n tmurt nneγ. Daγen yefka lḥeq-is i tfelsafit anda yenna :

…Amek i d-luleγ

Amek i wwḍeγ

Amek i d-baneγ

Amek i d-sɛiγ tarwa

Tura meqqreγ

La ttḍebbireγ

Yerna ugadeγ

Amek ara afeγ azekka

Amek ara mmteγ

Ayen ara ẓreγ

Deffir lemri i yella.

Ghersem Abdenou

1) Yessadaf: seg umyag adef( kcem) entrer

2) Tabγest : courage.

Partager