‘’Iḥerrek ujgu alemmas, ma teqqim-d kra n rriya’’

Partager

Zrin 16 n yiseggasen segmi i yemmut unaẓur ameqqran, Muḥya, i igan ifadden i Teqbaylit deg unnar agraɣlan n tmezgunt d tmedyazt, neɣ ɛad deg tsekla s umata. Yewwet s wayen yufa mačči s wayen yebɣa i wakken ad d-yesbin d akken win yebɣan kra, yezmer ad t-wayeḍ xas s ttawilat ifessasen. Am wakka dɣa, yerfed imru amecṭuḥ akked yiccer n lkaɣeḍ, yeṣwakker-as i yilel n tsekla tagraɣlant i wakken ad tt-id-yerr ɣer ‘’tagi-nneɣ’’, akken yeqqar deg wawal-is. Yesseklas irennu deg tesfifin, yettak-iten baṭel. Yumen s wayen ixeddem imi yeẓra d aseḥbiber ɣef nnger n tutlayt-is akked yidlis-is. Ifaq s trekkizin s wayes i tezmer ad tbedd u ad tidir Teqbaylit.

Ihi, xas ulamma d tasekla tagraɣlant i d-yerra ɣer tutlayt-is, meɛna yefka-as rruḥ n teqbaylit, iman n yidles aqbayli. Mi ara teɣreḍ tamezgunt-is neɣ asefru-s, ad as-tiniḍ ilul-d s teqbaylit mačči seg tutlyt-nniḍen i d-yuɣ aẓar. Yessenas i sser n waya ugar n wiyaḍ imi ɣur-s timussniwin lqayen deg yidles akked tɣarma tagraɣlant. Ilul Abdellah Mohia ass n 1 deg unbir 1950, yemmut ass n, 7 deg duǧeber 2004.  

  Gar wayen i d-yeǧǧa

Ad naf ayen i d-yesnufa ama d isefra, tullisin d yiḍrisen iseklanen. Ayen i d-yewwi seg tsekla taɣerfant i d-yegmer sya u sya (seg umaḍal), syin isemmed-it s talɣa-ines. Deg taggara, ad naf ayen i iga seg tsuqqilin d umsasa n tgemmi taseklant n tmura n L’europe d tiyaḍ, iwumi imud rruḥ n teqbaylit, d wayen yellan di tmetti-ines, deg tneggarut-a ibeddel ula d ismawen (Lalla Mjilat, Ameḥmuḥ, Sifuni, Buzitwar, Piluca, Dduktur Wakli, Pernanti …).gar wayen iwumi yexdem amsasa ɣer teqbaylit.

-Am win yettrajun Rebbi (En attendant Godot) n Samuel Beckett.

-Aneggaru ad d-yerr tawwurt (La Décision) ; Llem-ik, ddu d uḍar-ik (L’exception et la régle) n Bertolt Brecht.

-Tacbaylit (La jarre) n Luigi Pirandello.

-Si Leḥlu (Le médecin malgré lui) ; Si Pertuf (Tartuffe) n Molière.

-Muḥend Uceɛban (Le Ressuscité) n Ucinwa Lu Xun.

-Si Nistri (La Farce de Maître Pathelin) n Pauvre Martin.

-Sin-nni (Les Emigrés) n Slawomir Mrozek, n tmurt n Pologne.

-Muḥ n Muḥ ; n Georges Brassens.

Hocine Moula

Partager