Mačči d tamezwarut, mačči d taneggarut ara yilin

Partager

I lmend n usmekti n umulli wis 63 n tlalit n umedyaz d ucennay neɣ anaẓur aqbayli amḥaddi Lwennas Matub, tsuddes-d tesdawit n Mulud Mɛmerri n Tizi Uzzu yiwet n temlilit tussnant taɣelnawt, i yeddan ɣef teɣzi n sin wussan-agi: Larebɛa 23, lexmis 24 deg waggur-agi n yennayer i deg nella. D timlilit i d-yuɣalen ɣer tudert neɣ tameddurt n ufennay d umeɣnas n yizefran n umdan Lwennas Matub. Llan-d daɣen yisaragen ɣef tmedyazt-is d yisefra-s, ama s tezrawin n unadi neɣ s tselḍin n yimussnawen n tmedyazt. Am wakken diɣ i d-llan yisaragen ɣef uẓawan akked ccna n uḥeddad n wawal-agi aqbayli, yefkan tudert-is d yiman-is d asfel ɣef tmurt-is. Yella-d usuddes n temilit-agi, sɣur tesga n tutlayt d yidles n tmaziɣt akked tmezdayt n tsekliwin d tulayin n tesdawit n Tizi Uzzu. Yeḍra-d leqdic-a ameqqran deg tzeqqa n yisaragen n tesdawit n Mulud Mɛemmeri Ḥesnwa I, i yuɣalen d tajmilt i umẓawan Matub Lwennas. Ulamma yella-d wahil d anesbaɣur deg temlilit-agi, maca ur d-rzin ara aṭas n yimsefliden, ladɣa inelmaden ɣer tzeqqa n yisaragen n tesdawit n Ḥesnawa I. D ayen iɣef sḥassfen aṭas yimsuddsen n temlilit-agi. Ma nger tamawt, ɣer temlilit-nni i d-yellan i ucennay At Mengellat, ad naf teččur armi d ulamek. Ahat imi yeḥḍer unaẓur s timmad-is (At Mengellat), ass-nni, imi akken kan yeffeɣ, tebɛen-t s deffir.

Arraz n usmekti (tektut) i ucennay Matub

Tasebḥit n wass-nni n larebɛa, i d- yellan d ass amezwaru n temlilit taɣelnawt ɣef Matub Lwennas, yettunefk-as warraz n usmekti i ucennay-agi ameqqran i lmend n umulli wis 63 n tlalait-is. D uletma-s Malika Matub, taselway n tesbeddit yewwin isem-is, i yeṭṭfen arraz-agi n tkatut, i d as-yettunefken sɣur tesdawit n Tizi Uzzu. Arraz-agi, yesɛa azal n warraz-nni “Honoris Causa”, i d as-yettunefken yakan i ucennay At Mengellat, ɣef wakken i d-nnan yimsuddsen. Yiwet n tferkit (copie) n warraz-agi, fkan-as-tt i uletma-s Malika Matub, iḥedren timlilit-agi, tayeḍ i tmeṭṭut-is Nadya Matub, ur neḥdir ara tajmilt-agi. Ma d arraz s timmad-is, ad yili usersi-ines deg usalay n uɣewway Matub Lwennas, mi ara yekfu s lebni.

Azal n 34 n tmenniwin sɣur ugar n 40 n yimsaragen

Ɣef teɣzi n sin wussan n temlilt-agi tussnant taɣelnawt, llan-d wazal 34 n yisaragen sɣur ugar n 40 n yimussnawen d yiprufisuren akked yidukturen n tesdawiyin n tmurt. Amur ameqqran n yimsaragen, llan d wid n tesdawit n Tizi Uzzu, rnu ɣer wid n tesdawiyin-agi: Bgayet, Tubiret, Lezzayer Tamaneɣt, Tabatent…atg. Yella-d umeslay s telqey deg teywalin d yisaragen n temlilit-agi, ama ɣef wayen i d-yewwi d amynut deg uẓawan n cceɛbi, ama ɣef umawal yesseqdac deg tezlatin-is. D tasleḍt n tmedyazt-is s tussniwin yemxalafen ara yawin aḥric ameqqran deg yisaragen-agi (tasimuntikt, tasekla, tasnilest, Tapsikulujit…). Am wakken daɣen, yella wawal ɣef timeɣnest-ines, d tira-ines deg udlis-nni “Rebelle”…atg. Ula d tasuqilt, teṭṭef amur-is deg temlilit-agi, imi i d-meslayen ɣef tutlayin uɣur tettwasuqel tmedyazt n Matub d wamek i d-yella usuqqel-ines. Gar yimsaragen-agi, ad d-nebder kra deg-sen: Said Chemakh, Moussa Imarazene, Rachida Fitas, Mohand Akli Salhi, Mohammed Djellaoui, Nourdine Bellal, Lynda Ouatah…atg. Yal yiwen deg-sen d acu n usentel d tezrawt i d-yewwi. Gar 34 n tmenniwin (communications) i d-yellan ɣef teɣzi n temlilit-agi, llant-d kra s tutlayt n tmaziɣt, kra-nniḍen s tefransist ma d taɛrabt. Ula d iselmaden-agi neɣ imnadiyen-agi, yal yiwen d acu yesɣar, wa deg ugezdu n tmaziɣt, wa deg win n tefrensist, wa deg win n taɛrabt, wa d tasekla, wa d tasnilest…atg. Yal tamenniwt ɣur-s 15 n ddqayeq, yerna yal mi ara tekfu yiwet n tiremt, yettili-d uzgen n ssaɛa i uskasi. D wigi i d ilugan s wayes tedda temlilit-agi ɣef teɣzi n sin wussan, i d-nebder yakan. Ma ɣef tegnatin ideg tɛedda temilit-agi, yenna-d Mass Said Chemakh: “Tɛedda deg tegnatin igerrzen, tajmilt-nneɣ i yal yiwen i d-yerran i teɣri-nneɣ, ama d ineɣmasen, imsaragen, iselmaden, inelmaden…atg” Ikemmel yenna-d: “Timlilit-agi, mačči d tamezwarut, mačči d taneggarut, mazal lxir ɣer sdat”.

Matub Lwennas d asentel n ddeqs n tezrawin

Agerruj n tezlatin, i d-yeǧǧa ucennay amḥaddi Matub Lwennas, uɣalen d aɣbalu iseg i d-ttagmen medden timussniwin. Ula d isdawanen, aṭas deg-sen i yerran lwelha-nsen ɣer tezlatin n ucennay-agi, anda ara naf ugar n 10 n tezrawin n taggara n ulmud (turagt, Master d dduktura), i yettwaxdamen fell-as tineggura-a. Annect-agi, yerna mačči kan s tutlayt n tmaziɣt, neɣ deg yigezda n tmaziɣt n tesdawiyin n tmurt n Leqbayel kan (Tizi Uzzu, Bgayet d Tubiret), maca llant tezrawin-nniḍen s tefrensist, deg yigezda n tefrensist ula s tutlayt n taɛrabt deg yigezda n taɛrabt. Ar tizi n wass-a, mazal tizrawin-agi ttkemmilent, ad d-nebder gar-asent snat n tezrawin n dduktura, yiwet sɣur Lynda Ouatah tayeḍ sɣur Rachida Fitas.

Adaoun Abdelghani

Partager