Mi kfant tuzmiwin, mi yemmundel ṣṣwab, mi yecceg lebɣi , mi yeɛreq ubrid, mi teskucber tidmi ɣef yiman-is, yettɣimi-d umraḥ d lxali. Allen yettḥekkiren nnig n lemwaji n yilem,nnig n usigna n ṭṭlam, nnig n tneẓrufin yesburren tugdi, zṛant ɣef wacu i ttnadint. Iɣemɣumen yedlen azenẓrayen n yiṭij , duleqrar ad fsin, imi tafat d awezɣi a tt-yekbel ufus. Taɣect, urǧin yefkan tamugent i tsusmi, xas tebbeḥbeḥ, tessawel i win izemren ad iniwel imeslayen yellan d dwa ḥellu i wul inedfen deg wakken hamjen deg-s yisɣan yesmenyafen amurḍus ɣef lbenna n tiẓeḍt . Ixef yunagen ɣer tmurt deg urǧin yemmut ccna, tesla i tasa yezzan mi tcewweq tenna :
Slimane Azem anwa i k-id-yerran
Ma ad twaliḍ zman
Ma ad ak- ɣaḍen widen yettrun
Ad aɣ- d- tecnuḍ ɣef wayen iɛeddan
Akked wayen yellan
D wayen i la d-iteddun
Ayen i aɣ-d –ǧǧan yimawlen
S yiseɣ d leḥsan
Tura kkren-d widen i t-yettun
Smirjiḥen yisefra yettleqqimen tudert ɣef ufruk n timurṣaḍ. imeɛfan zizren amus ɣef wakal deg i d- yemɣi acḥal d imɣi n lewqam. Yendekwal ṛruḥ ɣef tizzelgi yellan , yufa ziɣ leqmen ɣef tejra n leḥlu tikerkas, widen iwumi yecceḍ laṣel. Yeɣli sqef yeddurin axxam deg nnejmaɛent tezlatin tiden i nḥemmel. Nedqen yenzizen ɣef wudem n yimenduyar yettawin ṣda n yimeddaḥen, widen yettbedden tawwurt tawwurt, amer ayen akken nwan n tidet ad tt-ṣṣiwḍen. Yeɣli-d wxeḍ ɣef tmurt, nufa deg yirebbi n wayen nettɛuzzu i d -yefrurex lɛar, armi yuɣal kennu d azamul n tiḥerci. Teqfer tmusni deg wallaɣen n widen yerẓan tisirt n teqbaylit di leryac. Ixef yunagen ɣer yigemmaḍ anda sser werǧin yeɣli wazal-is, anda leḥya werǧin yebbelkem leqder-is, yufa yiman yennuɣnin , xas ma taɣect-is tebbeḥbeḥ, mazal tettnamar iɣulad ireglen abrid i tmenna :
Acḥal n widak yerfan
Am widak yenfan
D imeɣban di tmurt-nsen
Xedmen armi dayen ḥfan
Ayen i d-snulfan
Yuɣal-d d aɛdaw-nsen
Am win yettrebbin
Izerman
S lxir d laman
Mi meqrit ar d ad t-qsen
Yuli-d uɣebaṛ n tatut ɣef udlis n tmusni . Tessa takka ɣef wudem n yizmamen yeččuren d tizumna. Annar yuɣal d tazniqt deg yettlaweḥ waḍu n uɣurar. Yekkaw lmidad di tedwat. Yeḥzen leqlam, yeɣli si gar yiḍudan, yewwet gursel. Timucuha sebkent deg yikufan n meɣrud. Isefra skucebren ɣef yiles celḥen lemwas n ustehzi. Ulamma lweɛd iteqqes , taɣect xas tebbeḥbeḥ tsuɣ lhejna yellan :
Aqli ttawiɣ-d isefra
Terra-yi tmara
D lemḥayen iten- id-yeǧǧan
Si tmeddit ɣer tafrara
Ur gganeɣ ara
Am win iwumi ɛejben yitran
Ixef-iw yurǧan taggara
Mačci kan d kra
Ayen yezṛa d wayen i t-yurǧan
Dderz yettawin lexyal n yiḍelli yexmet deffir yir idurna. Abbu i d- yessuḥeb wass-a, d win yerran amendil n tidderɣelt ɣef wallen. Siwa leɛyub i d-tettencad tmuɣli ikecmen deg wurar n yir lemri. Yekna uɛrur i lbaṭel, yufa lebɣi-s ɣer-s armi yuɣal lehlak d win icuban ḥellu, armi ula d axbac yuɣal ineggi d leḥnana. Iselman iweqɛen deg yir ticerket, simmal ttembiwilen simmal tettẓeyyir tyersi ɣef yiraw-nsen. Yenqedwa wawal deg yir amdun, sellaw lmenṭeq s wacu i d-yegla :
Ẓriɣ amur-iw yenza
Dayen i d-tefka twenza
Ur ẓriɣ anwi iyi- ɛaqben
Reqmen-t yakk s leḥzaza
Mi teqden yezza
S usefru i t-zenzen
D widak terriḍ d imenza
A bab n lɛezza
Ziɣ s ẓẓur i tt-cehhiden
Igudar ggunin tamurt. Yejla lbaz, teqqumec tninna am tadla i yir lawan. Zzman yeḍṣa ɣef widen yettun tansa n timadit. Di tigzirin n ulejlej, tennuɣ targit akked tilawt. Izumal n yinuɣniyen i d- yemmaren ur d-ddin ara di sfina n ugacur. Lqeḍ yellan zik-nni yeddem-it yir uqamum armi tuɣal teɣribt teɛreq nnig n lkanun. Amek ara teḍru d win iteddun di ṭṭlam i d- tefka tafat n yir taṣebḥit akken ad yedlu ɣef uɣbalu n tidet ? Tidderɣelt mačči d yiwen i d udem-is :
Tikwal amzun d aderɣal
Ɛereqen- iyi lecɣal
Am win yettargun lewqat
Aferṭeṭṭu d amellal
Yettruḥ yettuɣal
Yedewwir ɣef lembat
Sliɣ-as mi d- yessawel
Ugadeɣ ad imal
Ad yerɣ ur tettban tafat
Win yewten deg-neɣ la smaḥ. Win yenwan anṣib deg yixmir mačči d izli i tebɛed targit-is. Win yestenwan deg wayen i d- yenna wawal meɛdur ma yekcem di tmeḍlas. Agens ur yesliɣ alamma tella temlilit. Ammus ur yekkis alamma uzlen waman. Ul ur yettidir alamma yekseb tayri. Lḥir ur ifennu alamma d- tewweḍ tmugent. Lewham ur yettiwzil alamma d- yewweḍ ttbut. Nnig n tɣaltin yesmirǧiḥ wawal acqiq akken ad yini : « Sliman azem wi ik d- yerran ? ». Nnig n lexwaṭer yessan asḥissef deg wulawen-nneɣ, yezzi-d ṣṣut neccedha, izger-d lebrur, lebḥur, idurar, swaḥel, ṣhari…akken xas taɣect tebbeḥbeh akken ad yessefru ɣef wayen ttun widen iɛebden leɣrur :
Yebḍa yakk ẓẓehr-iw yecbek
Yeqḍeɛ aḥerrek
Sanga iruḥ mačči ɣer din
Lukan d lehlak i yehlek
Ad as- id- nadiɣ amek
Ad as- d- afeɣ ddwa i umuḍin
Ziɣen yeḍha-d yettumlek
Imi kan yebrek
Waqila izedeɣ-it wis sin
Ait Slimane Hamid