Si tasaft i d-tgiḍ asɣar, mačči d dderya n uɣanim

Partager

Ata-n ihi nessaweḍ 18 n yiseggasen segmi i aɣ-teǧǧiḍ. ɣas akka iɣab wudem-ik, maca teǧǧiḍ-aɣ-d ! Aniwa ass-a deg yimagdayen yelḥan yid-k, neɣ yennuɣen ɣer yidis- ik ara yettun iɣawasen-nni i tettheggiḍ uqbel timlilit, uqbel tamesbanit…

Mustapha Bacha, imi d netta iwumi ara nerr tajmilt, ilul ass n 24 di yulyu 1956 di Tasaft Ugemmun. yefruri-d seg yiwet n twacult yesseḥbibiren ɣef nnif d lḥerma, yuɣ abrid-nni mi akken yekcem ɣer tesdawit n Lezzayer tamaneɣt deg yiseggasen n 70. Dinna dɣa i yebda amennuɣ-is ɣef tlelli d tnemlit. Dinna daɣ i ldint wallen-is ɣef unadi n usekfel n uẓar-is d tutlayt-is, imi yerra-d s lexbar ɣef leqrar n yidles-is i izemren ad yenger ma yella ur d-kkiren ara wid ara yesseḥbibren fell-as.Seg yimi s ameẓẓuɣ, wa yessaweḍ-itt i wa almi i d-yeḥḍer yebrir n 80, mi akken yeqqers lqid n tugdi. D ayen i yeǧǧan adabu yerra-t ɣer lḥebs netta d yimeddukkal-is. Imaren i yecna fell-asen Lwennas:

Di 24 yid-sen

Mi akken i ten-wwin

Wwten-ten, ɛetben-ten

Ulac ayen ur asen-xdimen

Ad d-inin ayen ur nelli

Ttun sɛan atmaten

Ara ten-id-yessufɣen !

Mi d-yeffeɣ seg lḥebs, Mustapha neɣ ameɣnas aḥrur ur yebri ara i taluft, ur t-yesserheb ara unekruf i seg-id-yekka, maca yerna-as-d tabɣest d wafud iwakken ad yeddu ɣer zdat. deg useggas n 81, yella deg Yiɛekkuren anda i d-mlalen waṭas n wid yellan deg ubrid-is iwakken ad sersen lsas ireṣṣan i yiwen n usenfar ara yessifarren tillas ɣef yiẓri n yizzayriyen. Yeggra-d deg umezruy ayen akken yettwaxedmen “le séminaire de Yakouren”. Dinna i tettunefk tegnit i tmaziɣt d taɛrabt tazzayrit iwakken ad d-flalint daxel n umraḥ amagday yebnan ɣef yisuḍaf iḥerzen mačči yettarzen, d tlelli n umeslay d rray. Yezreɛ Mustapha d yimeddukkal-is ayen ara yaɣen ! Xas ma ad iɛeṭṭel, maca d ayen ara d-yawin igumma i wid i d-iteddun.

Amecwar ɣezzif, lebni n lasel yettḍul. Ameɣnas ikemmel deg ubrid-is almi d aseggas n 89 anda yettikki deg wid i d-isbedden akabar n RCD, ɣer tama n waṭas n yimeddukkal-is. Din i d-beggen tizemmar-is zdat n uselḥu n usenfar imetti iɣef yettnaɣ ahal d aseggas, yebded deg wudem n At Ičumar d udabu. Ur yuniz, ur yefcil, imi aṭas n yisdawayen i yella ɣer yidis-is, imi walan deg-s d argaz n nnif, mačči d win yettazzalen deffir sɛaya. Ula d akabar-is yettkal fell-as aṭas, imi yejhed deg wallaɣ, yumen s wacu i ixeddem. Am wakken daɣ, yezga yettweṣṣi ilmeẓyen ɣer leqraya, imi dɣa dagi kan, iwulem ad d-nesmekti yiwen nusarag i yexdem di yebrir 1992 deg Yimceddalen anda i as-d-yenna yiwen: A Mustapha ! iɛedda sya yiwen akken iqedcen deg unnar n tsertit, yenna-d ur ilaq ara ad teɣren kra akken n yiɣmisen imi malen ɣer kra n tamiwin. Mustapha, yerǧa akka acemma, yenna i yilemẓi-nni: “A gma, win ara k-yinin ur qqar ara, yebɣa ad yidir ɣef uzagur-ik, imi netta yeɣra yerna yeqqar. Ad ak-iniɣ kan ɣer akk iɣmisen, tiktabin, ama s tmaziɣt, s taɛrabt, s trumit, s teglizzit neɣ s tlalmant. Ḥader ad taɣeḍ abrid n win ara k-yinin ur qqar ara”. Imaren yella yiwen n uɣmis n ukabar yettwakksen (le FIS), ibder-it-id, yenna-as i yilemẓi-nni: “ɣer ula d Lmunqid, iwakken ad tezreḍ amek i ttxemmimen At Ičumar.”

Ass n 29 di yunyu 1994, Mustapha Bacha yella ɣef uqerru n yiwet n tmesbanit tameqrant di Lezzayer tamaneɣt anda i d-yella usuter ɣef tidet n tmettant n Uselway Mohamed Boudiaf. Qublen-d tikli-nni s yiwet n lbumba i yeṭṭreḍqen tama n sbiṭer Mustapha Pacha, anda ggten yimejraḥ, ɣlint terwiḥin. D aɣilif-nni, d lhem izedɣen tamurt, d terwiḥin iɣellin yal ass i yerwin allaɣ n Mustapha, i d-ihajen ul-is ur neqbil s wayen. d ayen i yeǧǧan ul-agi-ines ixebbeḍ almi yephbes deg ass n 08 di ɣuct 1994. Yemmut, di lɛemr-is ḥala 38 n yiseggasen, yeǧǧa-d deffir-s tawacult tameqrant i t-id-yettmektayen yal ass, yal tagnit, d twacult-is tameẓyant i irefden ass-a aqerruy-is s tissas d tebɣest yekseb mmi-tsen.

S kra n win yelḥan yid-s, d awezɣi ad t-yettu ! Lwennas yenna fell-as: Ay aḥbib n tegrawla.

Yal 08 si ɣuct, Tasaft Ugemmun tettuɣal d lemqam i yimẓuren i d-yettasen si yal tama iwakken ad sersen ijeǧǧigen ɣef uẓekka n Mustapha. Aya, d tajmilt i wayen yexdem, d wayen iɣef yelḥa. Amekti yecban wa, 18 n yiseggasen myeḍfaren yettbeggin-d amkan n urgaz yecban wa.

Qqaren imezwura tatut n win yemmuten teɣleb tin i t-yewwin. Skud amdan ttmektayen-t-id medden, d aɣab kan i iɣab si lqum-a ! Akka i tella, imi Mustapha yiwen ur t-yettu, d udem-is kan i iɣaben.

S. M.

Partager