Yennayer i wakken werǧin ad aɣ-teɣḍel tatut

Partager

Laḥsab n wayen uran imazrayen (les historiens) d wayen d-qqaṛen yemɣaṛen d temɣaṛin, amenzu n yennayer, d-smektayen imaẓiɣen yal aseggas, d ass anda Cacnaq yeṭṭefen tagelda n Siwa (d yiwen wemda- une oasis- d-yezga-n di Maṣeṛ), amkan ikkes i Ramsès II yella-n d agellid-is (son roi), deg umenzu n yennayer aseggas n 950 send (uqbel) talalit n JC. Seg wass-nni, mi yeqqel Cacnaq d agellid, imaziɣen, yal m’ara d-yezzi umenzu n yennayer, xedmen imensi. Di Tubiret, Bgayet, Tizi wezzu, Bordj Bou Arréridj, di M’sila, Boumerdès, di tɣiwant (la capitale), lak d tama n icawiyen ladɣ  Batna lak d Khenchla, lak d waṭas n temnaḍin n Lezzayer, di tmura n Lmeɣṛeb lak d imekwan nniḍen n umaḍal, imdanen ad tent-t-afeḍ yak kren di cedda akken ad d-heggin imensi n yennayer id d-ittejmaɛen yak iɛeggalen n twacult. Deg umenzu n useggas n imaziɣen, tilawin ttuɣalent ɣer isebbiyen iqbuṛen (iqdimen). Xas akken d seksu s uyaẓiḍ i d azamul n imensi n yennayer, acku aṭas n tlawin ttheggin-t-ed tuččiyin nniḍen, ladɣa lesfenǧ (lexfaf) azamul n wefti lak d unerni, tiɣṛifin, acebbaḍ, lemsemmen, … Imensi n yennayer, d-ittebba-n s seksu d weksum n uyaẓiḍ, laḥsab n wayen d eqqaṛen yemɣaṛen d temɣaṛin, yelha ula i dwa, imi isufar deg ayeg ittebba ttqerriɛen aṭas n waṭṭanen, ladɣa abeḥri. Deg taddert ɣer tayeḍ, deg wexxam ɣer wayeḍ ad tafeḍ aheggi n imensi n yennayer yemxalaf. Acku ɣef akken d-eqqaṛen wid d-icfan i wat zzik, seksu n yennayer ittbba s sebɛa n isufar : iɛeqqayen n yirden, wid n tjilbant, lubyan m timiṭ, iɛeqqayen n lḥemmeẓ, wid n ibawen, ciṭṭuḥ n lexliɛ lak d lɛeds. Tineggura-agi, tidukliwin (les associations), ula d nutenti, siǧhident leqdic-nsen-t, akken ur ttaǧant ara laɛwayed d wansayen n Yimaziɣen ad tent-ɣḍel tatut (l’oubli). Ass n yennayer ad tafeḍ aṭas deg-sent heggant-d ahil s wazal-is, win s wayes ara magrent aseggas amaynut. Zyada ɣef seksu d weksum n uyaẓiḍ d-sebbayen-t,win uɣuṛ ttwaɛṛaḍen inebgawen d-yettasen, xedmen timeɣṛiwin, timzizliyin, ticeqqufin n unezgum d waṭas n wahilen nniḍen d-yettilin di lmendad.        

 Zenia T. 

Partager