Tajmilt i yemyura n Teɣremt ilmend n Yennayer

Partager

Ilmend n umenzu n Yennayer, Aqusis Ussnan Tumast n tesdawit n Bgayet yessewjed-d yiwet n temlilit akked yinelmaden n tmaziɣt n ugezdu n Bgayet iɣer d-yenced imyura n yisebtar n tmaziɣt n uɣmis La Cité. Inebgawen i d-yerzan ɣer temlilit-a akk-sen uran-d deg wuṭṭun amezwaru n uɣmis Tiɣremt, wi  d mass Zidane Yacine aselmad n tmaziɣt, aneɣmas deg La Cité d netta daɣen i yellan d amassay n yisebtar n “Teɣremt», mass Rachid Hitouche netta d ameɣnas aqdim n MCB daɣen d amyaru akked mass Abdelmalek Beldjoudi amaswaḍ (inspecteur) n tmaziɣt di lwilaya n Bgayet d lwilaya n Sṭif. Timlilit-a daɣen yerza-d ɣur-s mass Hachemi Kerrache aselmad n tsekla tamaziɣt daɣen d aselway aqdim n ugezdu n tmaziɣt n tesdawit n Bgayet.  Qbel ad yettunefk wawal i yinebgawen  yemmeslay-d unelmad Smail Taleb s yisem-is d aselway n Uqusis Tumast anda i yesterḥeb s wid akk i d-yerzan ɣer temlilit-a ladɣa inelmaden i d-yusan s lketra ; am wakken daɣen i ifuṛes tagnit akken ad imenni aseggas ameggaz i yal yiwen. Deg wawal i d-yefka mass Smail Taleb, yessebgen-d lfeṛḥ-is s talalit n yisebtar-a n tmaziɣt ladɣa imi aya yella-d ilmend n tmeɣra n yixef n useggas amaziɣ : “ Nekni s yinelmaden n tmaziɣt n ugezdu n Bgayet aqlaɣ nefṛeḥ nezzeh s yisebtar-a  i d-yeslul uɣmis La Cité ladɣa imi aqlaɣ deg umenzu n Yennayer i aɣ-d-ibeccṛen s usenfaṛ-agi. Bɣiɣ daɣen ad d-smektiɣ ayetma inelmaden dakken aɣmis La Cité seg wasmi i d-ilul yakan netta yettak-d isallen yerzan idles d tumast tamaziɣt s tutlayt tafṛansist.  Ass-a aqlaɣ nefṛeḥ imi aɣmis-a yegga asurif d ameqran, yuɣal mačči kan yettmeslay-d ɣef wayen icudden ɣer tmaziɣt, maca s tmaziɣt s timmad-is i d-yettak isallen, d ayen ara yesnernin mebla ccek tutlayt-nneɣ ɛzizen”. Mbeɛd mi d-yemmeslay uselway n Uqusis Tumast, yefka-d awal-is mass Zidane Yacine anda i d-yemmeslay ɣef tegnatin iɣef d-iɛedda i wakken ad yuɣal usenfaṛ n Teɣremt d tidet segmi i yella d tikti i t-izedɣen seg acḥal aya. Mass Zidane Yacine ifuṛes tagnit yesnemmer wid akk i d-yuran deg wuṭṭun amezwaru n yisebtar-a am wakken daɣen i yesnemmer mass Foudil Mezali anemhal n uɣmis n La Cité i yas-yessasehlen abrid akken ad d-yeslal isebtar n tmaziɣt. Am wakken daɣen i yewɛed inelmaden n tmaziɣt iḥeḍṛen i temlilit dakken ur iḥebbes ara tazla d leqdic arma yessaweḍ ad d-yeslal aɣmis awussan d akemmali s tmaziɣt. Ma d mass Abdelmalek Beldjoudi mi t-id-iṣaḥ wawal, yemmeslay-d ɣef termit i yesɛa yakan deg uɣmis n l’Hebdo n Tmurt netta akked yimeɣnasen-nniḍen n tallit-nni seg-sen mass Tahar Ould Amar amassay n Uɣmis n Yimaziɣen n La Dépêche de Kabylie akked mass Alaoua Rabhi aselmad deg ugezdu n tmaziɣt n Bgayet. Deg wawal-is yenna: “ Ɣas ma di tallit ideg yella l’Hebdo n Tmurt xuṣṣen ttawilat mačči am tura, maca nessaweḍ nessemlal aṭas seg wid i yettarun s tmaziɣt seg-sen ass-a llan wid i yuɣalen d ineɣmasen di ṛṛadyu akked tilibizyu n tmurt. Mebla ccek d l’Hebdo n Tmurt i ten-id-yessulɣen ɣas ma aɣmis-a ur yeddir ara aṭas imi qwan fell-as wuguren ladɣa wid icudden ɣer tedrimt. Ass-a zemreɣ ad iniɣ yif iseggasen iɛeddan, imi nnernan ttawilat ladɣa wid n tiknulujiya i yessishilen s waṭas lxedma n uneɣmas, rnu ɣur-s amḍan n yinelmaden d yiselmaden n tmaziɣt i yemmden s waṭas, wi zemmren ad snernin taɣamsa n tmaziɣt s yisem-nsen d imeɣriyen neɣ d imyura. Ihi aɣmis Tiɣremt d aseɛdi i yella imi ilul-d di tegnit-a yelhan, s yis-wen ay inelmaden n tmaziɣt, ara  yidir, ara yennerni arma yuɣal d awussan yal ass ad itteffeɣ”. Ma d mass Rachid Hitouche,  yesmekta-d inelmaden iḥeḍṛen s umennuɣ ɣef tmaziɣt deg yiseggasen yezrin ladɣa tallit n uɣunzu n uɣerbaz n useggas 1994 d tedyanin yeḍṛan mbeɛd Tafsut n Yimaziɣen. Netta yenced-d inelmaden n tmaziɣt akken ad kemmlen amennuɣ s ubrid n tussna d leqdic akken ad tennerni tmaziɣt deg taɣulin yemxalafen n tudert am tɣamsa. Deg taggara n wawal-is yenna: “ S leqdic-nwen ilmend n unsnerni n tmaziɣt ara ɣ-tesfeṛḥem nekni s yimeɣnasen iqdimen i d-iɛeddan ɣef waṭas n tegnatin iweɛṛen akken ass-a ad tekcem tmaziɣt ɣer uɣerbaz”. Ɣer taggara n temlilit, yettunefk-as wawal i mass Hachemi Kerrache anda i d-yesbeggen lfeṛḥ-is s usenfaṛ-a ara d-yefken afud i usenerni n tmaziɣt am wakken daɣen i d-yenced wid akk iqeddcen di tmaziɣt  ad rren di rrif lxilafat yellan gar-asen imi tamaziɣt tuḥwaǧ yal yiwen yerna d nettat i aɣ-yesdukklen. Ɣef temsalt-a yenna mass Hachemi Kerrache : “ Bɣiɣ ad ken-id-smektiɣ dakken imjahden i d-yeḥyan tamurt n Lezzayer ɣas yella wayen i ten-yessemgarden maca tessemlal-iten yiwet n tikti yellan d aslelli n tmurt d aya i ten-yeǧǧan ad awḍen ɣer yiswi-nsen.  Ahat limer fkan azal i lxilafat yellan gar-asen ilaq ur ssawaḍen ara ad ssufɣen Fṛansa. Akken ula d nekni s wid akk i iqeddcen di tmaziɣt, ɣas ma yal yiwen seg-neɣ yemgarad ɣef wayeḍ di kra n temsal n tudert maca amennuɣ ɣef tmaziɣt yezdi-yaɣ, azekka n tmaziɣt atan ger yifassen-nneɣ. Ma nebɣa tutlayt-nneɣ ad tennerni, ad d-tufrar akken ad tecbu tiyaḍ, d lawan ad neqdec fell-as akken ad taf iman-is di yal taɣult n tudert am tɣamsa d ttawilat n yisallen s umata”.

M.C

Partager