Gar tmeɣriwin n wass-a ed tid n yeḍelli iban-d umgerrad d ameqqran. Simmal yettaẓ zzman, amdan yeɛreḍ ad yeddu i uceṭṭub-is ad t-iqazem, ad yernu yid-s akud. Akken lḥan yisaggasen ssawḍen d tisuta (leqrun), telḥa tetiknulujit am d asduqqes ay d-yemmaren ɣef wallaɣen n yiwet n tsuta n yimassanen ed yimussnawen i ur d-nettuɣal, tujjya, ɣas temɣur ddunit ur tessaweḍ ɣer tseddart n uswir i yewwi-d ad tesɛu acku « nekk » n umdan mačči d ayen i t-iceɣben s waṭas, yelha-d tazwara ed yiman-is ed wayen ara as-yeddun di lebɣi. Annect-a ur yettwarfed akk seg-s ihi lebɣi. Seg gar wayen i yecqan amdan neẓra, d zzhu. Akka seg wass mi d-tecfa yemma-s n ddunit. Imi nwala amdan ijebbed-it dima wayen yellan d ajdab ed ḥammu. Ass-a n wussan deg Tmurt n Yezwawen, yuɣal yenneqlab uḥdil n uɣrum deg ufan s tidet, am temdint am udrar. Aneggaru-a nɣil-it yiwet n teswiɛt ad yeslek i waṭas n zzhirat i d-yetteflalin seg tal tama. Nenwa zun, skud ibedd akken rnu iserraɛ icuṭaṭ-is bac ad aɣ-iḥud, ad idum cwiṭ waya. A ziɣ d nekkni i ur nebɣa lɛali, d nekkni i ur nuklal tamḥaddit-is. Nettejṭiṭṭiḥ almi negra ad as-nesseɣli iɣallen-is, nufa d awezɣi, ur nezmir. Dɣa nekka seg-s am dima, skud abrid deg-s i yella. Nruḥ, newwi-d kra n tɣawsiwin, nessuk-iten-id d tuffra fell-as, almi i yuɣalen iduraren-nneɣ merra ttwazedɣen s wayen ur dman. Akka ihi ay ibeddel wansay (lɛada) n tmeɣriwin ɣur-neɣ, ayen i d-teẓuɣɣer tigawt-a mu semman « tatrart » mačči d ayen i yessefraḥen.
Idiskjukiyen wwin-d iḍebbalen ɣef tmurt
Akka, idiskjukiyen, awal-a neddem-it-d d tuddma seg tefransist acku ur yelli deg tezwawt, akken dɣa i d-ddmen lɛada wid i tt-idmen. Susem kan ay anebdu, ad nemwanes kan s ssber, ɣilen-ik tferrḥed s kra yellan d taɣara, ẓerren-ik kan d ayyur n zzhu s uhetwir. Ur ẓerren deg-k anadi la tamussni. Shan belli sɛuẓẓgen-ik dayen. Ttun d acu akken kksen i yidles, almi i d-teggra ddaɛwa tcenneq, tennexrab, tesseḥzan. Wis ɛni anwa d wa ara d-yinin ṭṭseɣ akken ilaq deg unebdu. Uɣalent tmeɣriwin d aqamer, d aɛaned kan. Almi i d-ttwasrasen laɛjubat-n at imesla ijehden deg sseqf, syin ad inquqel usuɣu ɣef tsusmi n yimeḥdaq. Ɛni dayen ay d-yellan d agna, d taɣara? Almi uɣalen yiḍebbalen deg tesga, ala kra n yixxamen ay mazal ssawalen-asen. Am yilindi deg Ayt-Smaɛel, cfan wass ed yiḍ-nni mi d-yewwi yiwen i ixedmen tameɣra iḍebbalen, ad yecreh s ubrid-nni umɛin. Yuɣ lḥal, seg wakken xaqen lɣaci ɣef tektiwin-n, rzan-d seg temnaḍin i ibeɛden ula d wid i ur terza taluft srid; meḥsub ur d-ttwaɛerḍen. Maca ur bɣan ad sruḥen tagnit-nni i ifazzen. Idiskjukiyen-a mačči kan d lhul ay xeddmen wanag snulfan-d inalkamen imihanen (conséquences dangereuses) acku nettwali amek i d-ttrebbin arrac ed yilemẓiyen-nneɣ. Ineggura-a teḍra-asen am wid isekren ur swin. Ttwasseḥren s yal ssend n ccna: taqbaylit-nni i yettwaḥerrken (mačči tazwawt), taɛrabt, tafransit, taglizit, ula d taturkit. Awi-d ukan ad tili tezlit ara d-yemmagen inuḥ deg-s wanya (rythme) swayes ara huzzen ammas, ad rnun ad suɣen skud iɣisem (alcool), sgerger d ayen i d-tewwiḍ. Ameslay n warrac-nneɣ yezga yenneḍ deg « sɛeddi-iyi-d taɣect-a n zzhu s blutut » war ma cliɛen deg taluft-nsen.
Timelsi n teslit d tiwit daɣen sɣur wiyaḍ
Ur nebɣa ad d-nini da dakken ilaq ad d-tuɣal lɛada n uɣyul i yettawin tislit seg uxxam n baba-s ɣer win n urgaz-is skud tameẓla s timmad-is tugi. Maca aselsu amellal i tettlus teslit izemmer ad yettwasenfel s win i tettlus teslit tazwawt n zik. Ala kra n yislan ay nettwali mazal skanayen-d d anwi-ten, imi srusuyen seg tama-nsen abernus amellal ɣef tuyat. Aredmani, tikti ed tikli timiranin n tmetti ur d tid i yessawalen i lɛali ed lxir, yexseb nezzeh uxemmem ɣef wannect-a.
Mhenni Xalifi

