Segmi telḥa teṭiknulujit ɣer sdat, kra seg wayen i d-yeqqersen seg-s yewwi-d aɣilif i tmetti s umata. Gar yiɣilifen-a ihi, i icewwlen amdan, yella win n yisawalen imegziyen i d-yennulfan taggara-ya. Yuɣ lḥal, llan tura wid i asen-yessawalen iselkimen imeẓyanen (mini-ordinateurs), segmi yettwawef deg-sen, qrib, wayen yakk yettilin deg uselkim. Ladɣa ayen ɣef yettḥebbir umeqqran, aniɛad amecṭuḥ: am tvidyutin, internet, iseɣẓan(logiciels), akked wurar n video. Ihi, segmi nuḥen wallalen-a, uɣalen ttmeẓran deg waṭas n yifassen, ula deg wid n warrac. Netta, ɣur yineggura-ya i d-nebder, aṭas i yettwalin dakken ayen izemren asen-d-yili d timḍerrit seg tilifunat-a, yugar s waṭas abaɣur(lfayda). Yettusemma, mi ara yili d agrud, ala aɣraq ara yeɣreq deg yilel n tilifun-a imegzi, ala aḥsal i ara as-yeḥsel wayen ara as-d-iwehhi. Settwaɣayen, ttḍurrun, ssuḍunen. Ma ǧǧan yimawlan agrud i ur nɛedda 15 n yiseggasen ad yekseb asawal imegzi, ilaq ad ḥsun belli atnan d imasayen (résponsables) ɣef waṭas n twuɣa i izemren ad yili. Acku, ma yufa ugrud tama-s kra, ɣas ma ad t-iḍur ur yeẓri. Ama seg tama n usegmi-ines (tterbiya) skud ad yuɣal yettwanas s waṭas asawal, dɣa ad yeṭṭixxir simmal seg tmetti, neɣ seg tama n tɣuri-ines, imi ad itettu ma yesɛa aqrab yal mara d-yeffeɣ seg tneɣrit (classe), dɣa ihi ad yettader yettahda deg uswir-is deg uɣerbaz. Neɣ seg tama nniḍen s wazal-is daɣen, tin n tdawsa-s (sseḥḥa), acku iban-d belli agrud bu tilifun imegzi yessenqes aḥerrek, tetekkes-as tɣawsa-nni-nnes akud n waddal. War ma nettu dakken ɣur kra n yimsujjiwen, uraren n yisawalen-a snulfuyen-d tikwal ɣur warrac ahraj-nni neɣ ayen mu qqaren s tefransist l’épilepsie . Ula d isawalen nniḍen ttḍurrun. anect-a mačči kan deg tilifunat i ileḥḥun s unagraw android, maca ula d isawalen-nni isehlanen ur laqen i uqcic amecṭuḥ. Ma neẓra dakken s tiɣriwin, iznan, ed wurar, ttagen-as-d timḍerrit deg teɣzi n wakud s tɣara-ya neɣ s ta. Meḥsub, d ayen ara d-nini, belli asawal i ugrud ur ilaq ara maḍi alama yessaweḍ tillumẓit (adolescence). Aredmani, yewwi-d ad d-tbin da nnuba n yimawlan i ur yewwi-d ad ddreɣlen ɣef tlufa-ya.
Mhenni Xalifi