Ah, ctaqaɣ ad « glilezeɣ » ɣef ugertil, ad ḥulfeɣ i lḥelfa nni taqurant, « atteskikeḍ » azagur ! Ddin uqabac, iḍelli yella, ass-a ulac-it, neɣ iruḥ yengar. Agertil amaɛzuz zik ulac axxam neɣ tawacult ur t nesɛi ara. Ass-a ma t’kecmeḍ ɣer yixxamen ur tettafeḍ ara, acku ur yettnuzu ara. Cfiɣ-d kan as mi meẓẓi-y-eɣ, nella nesɛa agertil, anda glalezeɣ, qqimeɣ, kesleɣ, ẓleɣ, urareɣ,…Ass-agi d-aktayen (souvenirs) kan i yeqqimen ! Azeṭṭa n yigertyal yeǧhed dayen kan deg yizri iqarben (alarmi deg iseggasen n 1980) uqbel ad « yenger » uxeddim-ines, acku widak lakked d ttidak it ixedmen muten, wwin yid-sen lḥirfa-agi. D-agerruǧ ger igerruǧen i ruḥen deg t’murt n leqbayel. Ladɣa taleɣt, neɣ aẓeṭṭa n tzerbiyin lakked iḥembelen…Ɣas akka an « neqqim » kan ɣef ugertil imi d wagi i d nebder. Agertil-agi ẓẓaḍen-t s yileẓwiyen n lḥelfa. D ttusna ay at laɛraḍ. Imdanen it yeẓẓaḍen zik nni ḥesbiten d-imusnawen, neɣ d-iselmaden n lḥirfa-agi. Ɣas akken ur ɣrin ara deg yiɣarbazen, sɛan tussna syes i qublen lḥif, yerna ɛacen s lḥirfat is-en-d ǧǧan leǧdud nsen. Tama n’At Ɛebbas, i d-yezgan deg unẓul n t’wilayt n Bgayet, tettwassen s-uẓeṭṭa n-igertyal. Yagi tuddar n: Tigrin, Ḥamda d At Wihdan i d-yezgan deg t’ɣiwant n Buǧlil. Lḥirfa n-ugertil deg tuddar-agi mucaɛ-it aṭaṣ, yerna ttwassen-en-t deg yal tama. Ayen yesneflin lexdma-agi, d lḥelfa yeṭṭuqten s uaṭaṣ deg tama-agi n’At Ɛebbas. Medden zik nni ḥemlen igertyal, ttɣimin neɣ gganen fellas-en. Ɣas akken qquren cwiṭ, maca lhan. Am ddaɛwessu, lḥirfa-agi truḥ d yimawlan-is, ur « tturiten » ara imeẓyanen. D ttagi i ttawaɣit yeḍran deg t’murt nneɣ. Ass-a, tuddar-agi d-abeḥri kan i yettṣuḍun deg zuqaq nsen-t. Kulec yuɣal d-aktayen (souvenirs) t’mektayen-ten-id yimɣaren. D-acu kan, tella yiwet n t’ɣawsa is ɛejlen « nger » n lḥirfa n-ugertil: Agertil n Plastik. As mi i d-t-yennulfa wagi, medden uɣalen ttaɣen-t-id acku yerxes. Deg tama-agi n’At Ɛebbas, ẓẓaḍen zik tiɣurasin n t’zizwa s lḥelfa. Tiɣurasin-agi sɛan-t tafekka iwumi n ssawal s tfransit « forme cylindrique ». Cebḥen-t dayen kan. Nufa deg taddart n Tigrin kra n tiɣurasin tiqburin yettufeṣlen s lḥelfa. Surfet-aɣ kan: D-ayen ur ttamen-en-t ara wallen; cebḥen-t dayen kan…Ah a lqum amcum s-anda i t tteddu-ḍ…?
Syphax Y.