Anda teqqen i tebra

Partager

Hatan wacu id yeqqar amagrad 3 wis sin( article 3 bis ) deg id tedda tamaziɣt d tutlayt tunṣibt : tamaziɣt ula d netta-t d tutlayt taɣelnawt yerna d tunṣibt. Ddewla ad tebded ɣer usnerni-ines di yal tama n tmurt yerna a tt-ɛebbi yak iferdisen yellan d amur-is. Yella-d usbeddi n uggusen( académie) azzayri n tutlayt tamaziɣt ddaw leɛnaya n uselway n tmurt . Aggusen-agi ad isenned ɣef leqdic n yimnuda tecqa talluft akken ad ad yessewwjed ṛṛeḥba iwaten i usnerni akked usenfal n tutlayt-agi akken a ttaɣ amḍiq-is unṣib di tmurt Lẓẓayer ».

Lemmer am zik tili anect-a mačči d izli n lferḥ ara d yawi ɣer wulawen n lluluf n imeɣnasen yennuɣen acḥal d aseggas akken tutlayt n Massinisa a tesɛu amkan-is di tmurt-is. Maca anect-a ur d yelli ara. Ssebbat mačči d yiwet. Tamezwarut rrabul-agi id yerran tamaziɣt d tutlayt tunṣibt yemdarkel ɣef win i t-yezrwaren id yeqqaren: “ taɛrabt d tutlayt taɣelnawt , d tutlayt tunṣibt yerna d tutlayt n ddewla.”. Ɣef aya aṭas, seg wid yeṭṭafaren timsal n tsertit di tmurt id yegren tamawt-agi: i ma yella teɛrabt d tutlayt n ddewla n Lẓẓayer , ihi tamaziɣt d tuttya tunṣibt n wanta tamurt?  » .

Ssebba t-is snat tcudd ɣer wamek id yeffeɣ isali-agi: imezwura id neṭṭqen ɣef tamendawt-agi tamaynut d Mass Ahmed Ouyahya aselway n RND akked Saidani aselway n FLN. Tuget n wid yesenqaden taluft nnan-d amek armi d wigi mačči d aneɣlaf n lecɣal n daxel n tmurt id yemeslayen ?

Ssebba t-is tlata : mi ara nsel I Mass Ahmed Ouahya yeqqar d akken tamaziɣt isekf ad tezdi ad tili d yiwet n tutlayt i wakken a tizmir a tesɛu amur deg umtedu n lecɣal n tmurt. Asteqsi id ḍefren anect-a d wagini : amek ara tili tamaziɣt d yiwet n tameslayt netta-t yebḍan ɣef acḥal d tutlayin nniḍen ( teqbaylit, tacawit, tamẓabit, tamacaɣt , tacinwit mebla ma nudred tarifit, tacelhit, tamaziɣt n Libya….) ayagi yeǧǧa kra n imsenqaden cukken imi ttwalin din i tudi ticerket ara ikerfen asnerni n tmaziɣit. Tugert deg-sen ttwalin dayen-nni ara tt-yegren deg tamda n waglugel akken d awezɣi ad tifrir , d awezɣi ad tqazem timsal timiranin iccudden ɣer tussna, tasertit, tadbelt…imi ɣef akken ttwalin wid teɛna tamsalt n tmaziɣt:i wakken ad zdin tutlayin n tmaziɣt ad uɣalen-t d yiwet, ilaq yiwet seg-sen-t a tseblaɛ tiyaḍ. Aya d awezɣi. Ɣef aya tuget deg-sen smenyafen yal tameslayt tamaziɣt a d tenerni s yiman-is am akken nernen-t di tmura nniḍen ( am Franṣa, Ṭalyen, Spanyul, Portugal) tutlayin id nesren seg tutlayt taqburt talaṭinit.

Ad yegri wugur nniḍen ( win yestewḥecen amur ameqqran seg wid iḥamlen tamaziɣt) amek a tettaru tmaziɣt? anwa asekkil? Ɣer w aṭas n imeɣnasen n tmaziɣt ur yelli ccekk adabu ad yefren asekkil n teɛrabt ur nezmir ad iɛebbi tamaziɣt. Ɣef aya yugar ccekk ttbut deg uṣenṣeb agi isneṣben tutlayt tamaziɣt deg tamindawt agi id yenuflan. D aɣebbaṛ s-allen? Ɣer w aṭas seg wid nesteqsa mačči d lmuḥal!

Ait Slimane Hamid

Partager