Seg Wat Yanni ɣer tnirit

Partager

Ass-nni n 27 meɣres 2017, mazal ur d-yuli yiṭij mi neffeɣ nekni s yinelmaden n uɣerbaz alemmas Lɛerbi At-Ɛmer n At-Yanni d abrid ɣer lwilaya n Nnɛama.

Si 04:30 i neṭṭef abrid, simi yeflali wass, neǧǧa-n adrar n Ǧerǧer deffir-nneɣ, nekcem timdinin ur nessin yakan, am Blida, Ɣilizan, Mɛesker, Ɛin Defla, Clef akked Sɛida. Akka i nesɛedda ass amezwaru deg ubrid. Armi d 07 n tmeddit i aɣ-d-tban tizzegzewt n tebḥirin n temdint n Nɛama iɣer nerza. Mi newweḍ, qublen-aɣ-d imḍebbren n Uxxam n yilmeẓyen, din din mlan-aɣ anda ara nili, acku isseɛya-aɣ ubrid iḍullen. Azekka-nni ṣbeḥ, aqerru n terbaɛt Mass Ɛadel Arezqi, d tnelmadin ittekin deg usuddes n tejmilt-agi : Deḥlal Canez, Urak Lameyya, Bumendil Mekyusa, akk d unemhal n uxxam n yilmeẓyen Mass Buxaṛi, msefhamen ɣef wamek ara yili wahil n ddurt. Ɣef 10, neẓra-d Asalay n yimjuhad i d-yesmektayen amezruy n tmurt. Syin, nuɣ abrid ɣer Uxxam n tẓuri tamensayt ; maca s usḥissef i d-nezzi imi aṭas n lexṣaṣ i yellan deg-s. Ɣef 5 n tmeddit, nuɣ abrid n Ɛin ben Xlil d Sidi Musa i yessufuɣen ɣer temda tameqrant n dayra i ibeɛden azal n 45 km ɣef temdint n Nnɛama. Dayra-agi teṭṭef gar tnezruft n udrar n Geɛlul, i d-yezgan am ufrag gar Lezzayer d Lmerruk. Inelmaden necraḥen, ferḥen s wayen akk walan, ṭfen aṭas n tugniwin i cfawat d usmekti. Mi d-nekcem tameddit, nebḍa ɣef 4 trebbaɛ n leqraya. Snat ad ilint i tɣuri, snat-nniḍen i tira. Taṣebḥit n wass 29, terza-d ɣur-nneɣ tneɣmast n radyu n Nɛama, Massa Suɛad Mensuri. Temlal d inelmaden deg Uxxam n yilmeẓyen, testeqsa-ten ɣef wacu xedmen meṛṛa d wahhil n ddurt. Ɣef 10, nerkeb ad nissin tamiwin-nniḍen. Mi nteddu, tezzi-aɣ-d tewṛeɣ si yal tama, nettwali tijlibin n wulli ččurent inurar, imi ttrebga-agi n wulli d yiwen si lerẓaq s wayes tettwassen tama-agi n Nnɛama. Akken yewweḍ yiṭij ɣer tlemmast igenni, banent-aɣ-d tezdayin n ttmer, i d-irennun cbaḥa i tneẓruft. Neẓra-d lemqam-nsen iwumi qqaren Sidi Ḥmed Lmeǧdub. Qqaren belli aẓar-is si ṭejara n Abu Bakker Seddiq. Cbaḥa i as-rnan inelmaden-nni-nneɣ i tnezruft siwa ayen teẓra tiṭ d wayen ɣef icfa walleɣ. Di leɛwayed-nsen, rezzun-d imezdaɣ, ad ẓuren mi ara tɛeddi tẓallit n wass lǧemɛa. ttemlilin-d daɣen din ad ɣren leqran yal aseggas gar 15 d 18 tuber. Nessen-d daɣen amek ssalayen iɣraben s yijdi d ursan n tezdayin. Nwala-d amek swayen iqwiren-nsen, yal yiwen s nnuba-s, yal yiwen s umur-is. Nuɣal nedda d uɛeggal-nsen Mass Meftaḥ Muḥemmed Amin ɣer leqser iwumi ssawalen « Asla ». Dina nufa-n Mass Mustafa Buzid, imeslay-aɣ-d ɣef umezruy n leqser-nni, inna-aɣ-d belli ittwabna di 1220. Ula d imusnawen André Basset d René Basset, uran ɣef umezruy d yidles amaziɣ n tama-agi. Aɣrem-agi, zzin-as-id kraḍ n yidurar (Afzuz, taneda, tanut) ; i wakken ad tkecmeḍ, llant semmus n tewwura. Aṭas i d-lemden inelmaden ɣer Mass Buzid i isedduyen tiddukkla ittḥaraben ɣef yiɣerman-agi. Mi d lawan n tanalt, nwala-d amek ttheggin latay. S yin nerza ɣer Ɛin Werqa, d yiwet n tama n yidurar, ur tt-rewwunt ara wallen. Twehha ɣer yiwen n ugelmim iwumi d-zzint leḥwari. Din i yella lḥemmam i wumi qqaren daɣen Ɛin Werqa. Nedda ɣef uḍar ɣer udrar i deg d-tekksen lemleḥ, maca ttawilat ssexdamen, ttaǧǧan-d abbu isseqbaren. Illa ula d yiwen ufurnu d ttbut ɣef wayen i aɣ-d-ḥkan. Nwala-d daɣen later i d-yeqqimen si tallit-nni n waẓarmezruy ladɣa di taddart n Tiyut. Din, ɣef yidɣaɣen mazal tugniwin n yifis, ayrad, uccen uqabac, i yettwaneqcen azal n 7000 yiseggasen uqbel talalit n Sidna Ɛisa. Ittuɣaḍ lḥal immi illa wayen ittwakren d usexsar si later-agi n umezruy aqdim. Nerza daɣen ɣer yiɣrem n El Ɛatiq, i yettwabnan azal n 9 leqrun aya. Iḍ n wass-nni nɛawez armi d 3:30 n ṣbeḥ, i lmend n usenfali s tira iwumi d-neqqim jmiɛ. Yal yiwen ifka-d rray-is d wayen t-iɛeǧben neɣ ur t-neɛɣib ara deg wayen i d-nwala deg ussan-nni n tirza. Simmal nrennu ussan iɛeǧǧeb-aɣ yiɣimi dina di Nnɛama. Ass wis 4 ɣef 11:00 n ṣbeḥ, nɛawed-as i tenfalit-nni i nura, nesqerdec-itt gar yinelmaden, nṣeggem-itt. Mi iɛedda imekli, nesɛedda lweqt igerrzen deg umraḥ n Uxxam n yilmeẓyen s uqesser d urar n temseɛraq gar-aɣ. Yerna heggan-aɣ-d kawkaw d latay. Ɣef 15:00, neffeɣ ɣer Mecriya, nuɣ-d kra ara aɣ-yilin d asmekti n tirza n tikkelt-agi. Dinna di Mecreya, nedda ɣef uḍar, aṭas i nedda d wamek i d-nufa ayen nebɣa. Mi d-nuɣal si Mecriya ɣer Uxxam n yilmeẓyen, nḥewwes di temdint n Nnɛama. Mi d-nennejmaɛ, nemlal-d am wakken nxeddem yal ass akken ad naru acu nesɛedda ass-nni. Akka i d-tezzi ddurt, tessuli tirza-nneɣ ɣer Nnɛama. Ass aneggaru neẓra-d di tama n Meɣrar lqelɛa n Ccix Buɛmama. Deg yiɣrem-agi, ssersen tiɣawsiwin i ssexdamen zik di leqser-nni am, txabit, taqlilt, tisirt d kra n dduzan n tallit-nni n tegrawla. Syin, neggra-d ɣer uẓekka n Isabelle Iberhart. Tlul ass n 17 furar 1877 di tmurt n Swis, temmut di 21 tuber 1904. Nnig uẓekka-s, nexdem dqiqa n tsusmi, nerra-as tajmilt. Akka i nessuli imuras-nneɣ s lfeṛḥ, s tmussni d ccbaḥa i d-nwala seg yidurar n ṛmel, n tezdayin, d yijdi-nni ittemcberriq mi ara tewwet tafat n yiṭij fell-as. Din, neṭṭef aṭas n tteswayer s unecreḥ d teḍsa, ad d-qqiment d amekti. Ayen akk i d-neẓra, ad yezgu deg wallaɣ d aktay icebḥen i lebda. Ass-nni aneggaru, nessuli tanfalit-nni i nettaru yal tameddit mi ara nennejmaɛ. Akka i nesɛedda imuras s unecreḥ d tmussni. Nwala-d timura yimaziɣen-nniḍen ur nessin yakan, nelmed-d tamussni fell-asen yerna nennecṛaḥ. Nessaram ad ɣ-d-ḍefṛen wiyaḍ deg ubrid agi.

Agraw n yinelmaden

Partager