El Kelâa gar zik d tura

Partager

Tamsalt n uɣerbaz

D ayen yessewhamen, seg 1967, meḥsoub seg wasmi yefteḥ uɣerbaz amnzu deg taddart n Tidmimin, inelmaden n El Kelâa, ar ass-a n wussan, werǧin ɣran ass kamel. Azgen, yeqqar sbaḥ, azgen-nniḍen, yeqqar tameddit. Mi nesteqsa ɣef ssebba n waya, yerra-aɣ-d Hammad Mohend, s yisem-is d aɛeggal n tesqamut n Taddart n El Kelâa, yenna-d : « Nuzzel i wakken ad d-nawi aɣerbaz-nniḍen imi deg uɣerbaz n tIdmimin, llant kan snat n tneɣriyin. Ihi, uɣalen bnan-aɣ aɣerbaz-nniḍen anda i ilaq ad ɣren warrac n snat n tudrin. Meɛna tugi yiwet n taddart ad d-tceyyeɛ arraw-is ɣer uɣerbaz-a. Ihi, teqqim akken taluf. Nuɣal, nebra i ṭṭbel deg waman. Ur nerbiḥ ula d yiwet. Aɣerbaz d ajdid, meɛna werǧin teldi tiwwura-s». Yezga-d uɣerbaz-a rrif ubrid, werǧin ɣran deg-s yinelmaden, acu kan yuɣal am wakken d aqdim. Imi neɛreḍ ad t-nwali s leqreb, yulsa-aɣ-d Mass Hammad tadwant-is. « Akka tura, d yiwen i t-izedɣen. Yerra-t am wakken d lmelk-is. La uettrebbi deg-s lmal akked yiyuzaḍ. Ixeddem deg-s nnḍer-is. Yusa-d seg Uẓefun asmi i t-id-ssuffɣen seg uxxam i yezdeɣ berra lqanun, yusa-d ɣer da, yeṭṭef aɣerbaz, yerra-t d axxam-is. Yiwen ur yecliɛ deg-s, yiwen ur d as-yenni hemma. Bran akk i ṭṭbel deg waman, ama nekni s yimezdaɣ, ama d imḍebbren. Am wakken ur aɣ-teɛni temsalt-a». Acu kan, wissen ma ffaqen d akken deg yizerfan n yinelmaden i tuɣ icci-s. « Axxam yeččur d irgazen, meɛan ulac anwa ara d-yarren tiqit» i as-qqaren Wat zik. Sya alamma tbeddel, mazal la qqaren yinelmaden azgen kan n wass, xas ulamma wwin-d akk akayad n 5e aseggas-a, akka i aɣ-d-yenna Mass Belaidi Kader, anemhal n uɣerbaz n Tidmimin.

Ḍaɛen yilmeẓyen n taddart-a

«Ur nesɛi ara ula d annar amecṭuḥ n ddabex uḍar, tili meqqar ad nedhu tinna u ad nekkes ciṭ n lxiq d yurif fell-aneɣ. Aṭas i aɣ-iṛeggmen ad aɣ-xedmen kra n yisenfaren. Acu kan, aṛeggem-nsen, yettili-d kan lawan n uḥeggi n tefranin. Mi ɛeddant, ur aɣ-ssinen ara», i d-yenna yiwen yilemẓi i nemlal deg tlemmast n taddart, yeqqim daxel n tejmaɛt, ikemmel yenna : « Acḥal n tikkal i ten-id-nesmektay s wayen i aɣ-d-nnan, meɛna asuter-nneɣ, ad yeqqim d awal kan ɣef lkaɣeḍ, am win iceṭṭḥen i uderɣal. Am wakken mačči akk d nutni i d-yusan deg uberraḥ-nni n tefranin». Deg taddart-a yettwattun, ulac ula d lbusṭa neɣ ɛad axxam n usejji. Ma yella win yeḥwaǧen ciṭ n tedrimt, ilaq ad yerzu ɣer temdint n Uẓeffun i d-yezgan d acḥal n ikilumitren n tikli. Ulac ula d ttawil n usiweḍ. « Ma yella tebɣiḍ ad tliḍ ɣef tmanya n sbaḥ deg temdint n Uẓeffun, ilaq-ak ad tekreḍ ɣef rrebɛa, u akken wissen ma ad tafeḍ takerrust», i yesḥassef yiwen yilemẓi-nniḍen i iḍelben ad rren aɣerbaz-nni yezdeɣ yiwen d axxam n yilmeẓyen. « Imi, ur qqaren ara deg-s, meqqar ad t-rren d axxam n yilmeẓyen, ad d-nesfaydi deg-s. Ad nettemlil deg-s, ad d-nexleq tiddukkla tadelsant anda nesnerni idles-nneɣ akked tmussniwin », i iwala wayeḍ yilemẓi. Aṭas n tɣawsiwin i ixussen taddart-agi n El Kelâa xas ulamma imezdaɣ-is ddukklen u ttaɛraden ad ssifsussen taɛkemt ẓẓayen. Meɛna akken i as-yenna winna « Ttaɛṭac i ixussen i ɛecrin ».

Hocine Moula

Partager