’’akka ay d tagnit unaẓur, iḍemεen ad tbeddel tmetti. Iγil imi neṭṭqen leḍyur, isedda gar-asen isγi’’. Wigi d kra n wawal ara naf deg yiwet n tizlit di album n ucennay Yiwen Akkeny. Album i d-yessewjed s lemεawna n kra n yinaẓuren imeqqranen i ixeddmen d Si Mouh, am Said Ait Mouhoub d Mourad Bouaoud. Ass-a nezmer ad d-nini ccna aqbayli yenerna aṭas : yettili-d unadi di lmusiqa ; ttaken-as azal i usefru. Yiwen Akkeny d yiwen gar wid yettqadaren taẓuri, yesseḥbibiren γef yidles d tγerma.
Nemlal-it mi d-yerza si Tubiret γer Tizi, yerra-aγ-d s lferḥ d ameqqran γef kra n yisteqsiyen.
Aγmis n yimaziγen : di tazwara i wacuγer tefkiḍ isem-agi ‘’yiwen akkeny’’ ?
Yiwen akkeny : mačči d isem ur sεiγ ara, yettban, acu kan bγiγ ad as-fkeγ i ccna udem anda baba-is ur d-yettban ara yessemγar iman-is. Rnu γef wanect-a mi ara teγreḍ tasekla ladγa di tullist, amur ameqqran n wid yesεan tiktiwin igerrzen mačči d wid γef wayeg tebna teqsiṭ-nni, meεna d wid yellan d uffiren. Ihi ḥewseγ-d di teqbaylit anwa awal i izemren ad yefk lmeεna-a, ufiγ-d isem-agi’’yiwen akkeny’’. Di teqbaylit yesεa azal d ameqqran : mi ara d-tiniḍ, lliγ ḥeṣleγ deg ubrid, iεedda-d yiwen akken-nni dγa isellek-iyi-d. Wali tura d acu yexdem winna mebla ma yenna-d d anwa-t. Yella ula deg yidles nne&gamma,; mi ara txedmeḍ lxir neγ tseddqeḍ fiḥel ma uddren-d wiyiḍ isem-ik. Ihi, yiwen akkeny d anect-a akk.
D album amezwaru ?
Di 1996 ssufγeγ-d tasfift tamezwarut. Di 2004 skelseγ album-agi meεna ur d-yeffiγ ara. Syin seqqεadeγ-t yal tikelt. Armi d tura i d-yewweḍ wass-is ad d-yeffe&gamma,; mebla ma ttuγ afus lemεawna i yi-d-fkan yimeddukal-agi n Tizi Wezzu : Said Ait Mouhoub, Si Moh, Mourad d wiyaḍ…mebla ma ttu&gamma,;di&gamma,; Izem i t-id-yessufγen.
Iwacuγer armi d 2011 i d-tuγaleḍ?
Ur ruḥeγ ara i wakken ad d-uγaleγ. D taswiεt, ṣsut-iw yella d win ara as-d-yeslen ay ulac. Amur ameqqran imir sellen i ccna n tmeγriwin, ccna-agi axfifan. Cḍaḥ ilaq, acu kan di yiwen lweqt akken ala ayen-nni i yellan. Tura numen llan wid yessemḥasen i wayen-nniḍen. Xas ulamma mačči d rrağu i yerği&gamma,; d win ara t-id-yessyfγen i ulac.
I temsalt n yisental, amek i txeddmeḍ ?
Yal tikelt llan iḥulfan, ur beddleγ ara isental. Xas ncennu leḥmala n tmeṭṭut meεna tayri-nni tdegger akkin tilisa n leḥmala : ad d-tafeḍ iman-ik tettmeslayeḍ γef wayen-nniḍen di ccna n tayri. Dγa tizlit ‘’Tugdi’’ tesbanay-d aεewwiq yellan i wakken ad tfehmeḍ leḥmala-nni. Deg wayen xeddmeγ yettili-d waṭas n lmeεna. Ḥemleγ ad-d-iniγ kra akken-nniḍen, mačči kan srid. Ccna aqbayli yeḥawağ ayagi, asnulfu, tirga…
Melmi ara d-lhun icennayen iqbayliyen s tezlatin i warrac imecṭaḥ ?
Dṣsaḥ, di tutlayin akk, llan tezlatin i warrac imecṭaḥ. Txus xas ulamma llan wid iεerḍen akka cwiya. Ccna aqbayli akka tura mazal ur iṣennef ara : yexleḍ kulec di kulec. Zik slimane Azem yettawi-d tamezgunt di ccna-s. Nekni ass-a ilaq fell-aneγ ad ilin wid ara d-yelhun s yal ssenf-agi. Yerna nesεa aṭas n tmucuha i nezmer ara necnu. Mebla ma nettu leḥris yellan γef yidles nne&gamma,; leḥris i d-izegren leqrun. Ihi, ccna iεebba ayen iwumi ur yezmir. Iεebba aṭas n temsal. Yessaweḍ i kra, yezgel tiyaḍ.
Anda yewweḍ ccna aqbayli ? Kra qqaren yuḍen, kra nnan-d bxir i yella.
Ur yuḍin ara. Lukan ad neḥseb acḥal n yicennayen i nesεa, acḥal ara yesseklasen yal smana, ad d-nini d ayen yelhan. Ccna tura, yelḥeq γer tallit anda i yettuḥettem fell-as ad d-ibeggen iman-is sdat n waṭas n temsal. Tura imdanen sellen i ccna n ddunit kamel s ttawilat-agi ijdiden. Ihi, ccna aqbayli bxir i yella, xtir kan acu tebγiḍ ad tesleḍ. Ur ttağğa ara ad ḥettmen fell-ak kra.
Awal-ik aneggaru
Tanemmirt i uγmis n yimaziγen. Tanemmirt i Said Ait Mouhoub i yi-iεawnen aṭas, mebla ma ttuγ Mourad…
Yesteqsa-t Hocine. M