Mebla ccek, aɣerbaz d aɣbalu amenzu n ddunit ideg amdan, akken yebɣu yili uẓayer-ines, d argaz neɣ d tameṭṭut, d aẓawali neɣ d amerkanti, d aberkan neɣ d acebḥan… yessefk ad d-iɛeddi fell-as, ad d-yagem timussniwin, yis-sent ad yezger talsa, ad yessiweḍ ayen i d-yegmer d wayen yessen ɣer tsuta i d-yettasen d win ur nessin ara, akka i iteddu wakud. Aɣerbaz d aḥric am waṭas n yiḥricen deg tudert n umdan, ɣur-s talliyin, yal yiwet s tulmisin-is, s wacu i d-tufrar, d acu i d amaynut i swayes i d-tegla yal tallit, dacu i d-yerna win yellan fell-as d amasay amenzu (aneɣlaf n usedwel).
Deg tmurt-nneɣ, acḥal n yineɣlafen i d-iɛeddan ɣef uqerru n teɣlift n usegmi, segmi i d-tḥella timmunent di 62. Yal yiwen d acu i d-yefka, amek yessuddes aɣerbaz azzayri d wanti tiktiwin i swayes i d-yegla. Asteqsi iɣef nettnadi tiririt ass-a, d amgired yellan gar uɣerbaz n zik d win n wass-a. Wissen ma yuẓa neɣ yuɣal ɣer deffir neɣ akken kan i yeqqim. D ameslay i nsel qrib yal ass ɣef wuguren, ulac win tezgel tyita. Bdu s yinelmaden d yimawlan-nsen, ttcetkayen, qqaren arraw-nneɣ ur gezzun ara. Kif kif ula d iselmaden, qqaren bezzaf ẓẓayet fell-aɣ teɛkemt. Inemhalen seg tma-nsen, imaswaḍen d twacult akk n uɣerbaz, yal wa s umur-is n usenqed d ucetki. Maca, tifrat anida-tt ? Ma nruḥ ɣer yimasayen (inemhalen n usedwel), yal wa s ṛṛay-is d wanta tamacahut ara d-yawi !
Anelmad yeqqar i yimawlan-is
Amgarad amenzwaru, a-t-an deg uxemmem d uqerruy n uqcic s timmad-is, acku d netta i d aɣbalu amezwaru i terza temsalt. Maca axemmem-a, lqay, ɣur-s geddac ifurkawen i d-yekkan seg tudert n yal ass, i d-yeffɣen seg tmetti ideg yettidir uqcic ass-a. Zik, aqcic, yeqqar i yiman-is akken ad yerbeḥ ikayaden-is, ur as-fkan ara tallelt yimawlan-is, acku ur stufan ara, wa tecɣeb-it ddunit, wa yettazzal deffir n uɣrum. Imawlan, zgan qqaren yiwen n wawal i tarwa-nsen: Ma teɣram i kunwi, d kunwi ara iɣelten. Maca tura, tayemmat, tezga teqqar i mmi-s: Ḥrec, ɣer, ma trebḥeḍ akayad-ik, tettalaseḍ aglawal d warrazen-nniḍen. d ayen i yeǧǧan aqcic ass-a, yeqqar i yimawlan-is mačči i netta.
Tugar tawant
Imdanen zik, d iẓawaliyen, tuget ur ṛwin ara aɣrum, ur tugar ara tawant. Ɣef waya, aqcic yesɛa kan yiwen n umrig, yis-s i yekkat, yis-s i yettqabal taswiɛt. Amrig-a, d taɣuri, imi ur yestufa ara ad yeg ayen-nniḍen. Deg uɣerbaz, iban, ma deg berra, ulac allalen n wurar yellan ass-a. Leqraya, tuɣal-as d tannumi. Arrac n tura, ufan-d tugar tawant deg tmetti, ixxamen wessiɛen, uraren yemgaraden, tuččit yelhan. Ayagi yak, yessettuy-asen leqraya, ur as-fkin ara azal-is ma nesserwes-itt ɣer wallalen yugten. Ɣur waṭas n yinelmaden n tura, aɣerbaz d zzyada, d asezri n wakud, ɣas ur yeɣri ara, llan yimawlan-is ad t-allen, ad as-fken ayen iwumi yesra.
Taččart n wahil
Ma nesserwes ahil n uɣerbaz amenzu gar tmurt-nneɣ d kra n tmura yuẓan, ad d-naf amgared meqqren. Amedya ; Deg tmurt n Japon, anelmad segmi ara yekcem deg uswir amenzu alamma d wis kraḍ, ad yettɛedday war ikayaden, acku iswi d almad yesɛan adda. Maca ma nerra lwelha ɣer wahil n uɣebaz amenzu ɣur-neɣ, ad naf, amedya deg uswir wis ukkuẓ, anelmad yeqqar ilmuden ẓẓayen ɣef uswir-is am umezruy, tarakalt, tasreḍt d tussna… Annect-a, bla ma nettu taččart n wahil d temɣer n yidlisen iɣurbizen.
Aselmad iɛerreḍ ad yekfu ahil, acku amaswaḍ yettabaɛ-it s deffir, imi ula d aneggaru-a, ɣur-s isuḍaf swayes ixeddem. Din i tt-yettaɣ unelmad, imi ur igezzu ula aḥric amecṭuḥ seg wayen yeqqar d wayen yettaru. Zik, ahil yellan deg walmuden fessus, yal almud yettas-d i lmend n uswir d tzemmar n unelmad. Acku deg uɣerbaz amenzu ladɣa, anelmad yesra ad yissin amek ara yaru, ad yemmeslay, u ad yissin ad yeḥseb. Ma d ilmuden n tussna, alamma yuli ɣer yiswiren ufella ara yejbu fell-asen.
Aẓayer n uselmad
Aselmad di tallit-nni yezrin, ɣur-s azal. Ma nesla i yisem-is, igellu-d s lhiba, yettuqader deg uɣerbaz neɣ di berra. Ula d inelmaden ttkukrun ad t-mmaggren di berra. Maca, aselmad n wass-a, yettujerred seg kra n yizerfan. Ur yesɛi ara aẓayer-nni n zik, acku isuḍaf imaynuten i d-yeffɣen, fkan aṭas n uzref i unelmad daxel n tneɣrit. Tettwagdel tyita, ahat ilaq waya, imi tikwal tettḍurru. Maca akken ad yettwagdel ɣef uselmad ula d asuɣu s uwellih ɣef unelmad ara ixedmen tabannaḍt, ayagi yerna tilelli i yinelmaden ad beɛden acemma ɣef ulmud. War ma nettu zzkara n kra n yimawlan d leḥris i xeddmen ɣef uselmad, ma yella tarwa-nsen ur d-tufrar ara.
Tigi yak, sneɣsent seg yiseɣ-nni i ila uselmad akken ad yili d tigejdit ireṣṣan i uselḥu n uɣerbaz ɣer sdat. Aya iɣef i d-nenna ɣef tuɣalin n uẓayer n uselmad ɣer deffir, ur aɣ-yettagi ara ad d-nini belli llan kra n yiselmaden ur nxeddem ara amahil-nsen akken ilaq, ceɣben-ten lecɣal-nniḍen ɛlaḥsab n tmussni n unelmad. Timental-a akk yezwaren, mlalent-d, gant tagruma n wuguren i yesneqsen deg wazal n uɣerbaz azzayri. Ɣas ma gtent temcukkal, ur d-yewwi ara ad nenker kra n wayen yuqmen, iteddun deg ubrid n tidet. Ar taggara, ad d-nini ulac am ṣṣfa deg umahil, aselmad ad yeqdec s wul-is d leḥmala. Ula d imawlan, sɛan azal deg waya, yewwi-d ad weṣṣin tarwa ɣer leḥmala n tɣuri d uqader n uɣerbaz. Imasayen seg tama-nsen, ilaq ad xedmen ayen igerrzen i tilin n uɣerbaz deg ubrid-is. Ahat yiwen wass, ad yifrir, ad yeṭṭef adeg seg wid ifazen.
Khaled Achoui

