Azwel n uḍris « Nnger » yura umaru Salim Benxlifa i d-yeffɣen deg useggas 2018 ɣer tezrigin Ccix Muḥend Ulḥusin. Yesɛa 124 n yisebtaren. Txdem-as tazwart Massa Nasira Abrus. D ammud n 51 n yiḍrisen i d-yusan s mennaw n tewsatin u yal aḍris s usentel–ines. Tameddurt n umaru Ilul Salim Benxlifa ass n, 29 deg maggu 1986, deg lɛerc n yimellaḥen. Yefruri-d seg twacult n Lbacir Amellaḥ. Yesɛa sin n yierdasen, yiwen deg génie civil, wayeḍ deg tmerrit. Yettaru imagraden akked yiḍrisen deg uɣmis n Yimaziɣen n « La Dépêche de Kabylie ». Salim, daɣen, d amedyaz; yesɛa adlis « Ulamek » i d-yeffɣen deg useggas 2017. Yewwi ddeqs n warrazen n tsekla deg tfaskiwin n tmedyazt i d-yettilin deg tmurt n Leqbayel. Azɣan aseklan 1- Azɣan n udlis s tmeddurt n umaru Mbeɛd taɣuri n yiḍrisen n tsekla i d-yeddan deg udlis-agi akked unadi amecṭuḥ ɣef tmeddurt n umaru, ad neɛreḍ ad neg assaɣ gar tudert n Salim Benxlifa akked unamek, isental, talɣa akked uɣanib n yiḍrisen, akken ad nekcem deg lbaḍna n udlis. a- D ilemzi Salim Benxlifa, d ilemzi yesɛan 32 n yiseggasen deg leɛmer-is. War ccek, ula d netta yettḥulfu swayen i yettḥulfu yal ilemẓi. Ɣef waya, ad naf asentel n tayri d umeslay ɣef telmeẓyin xas ulamma mačči ḥawla n tikal i d-yuɣal ɣer waya. Iban-d usentel-agi deg uḍris « Gar tayriwin », « Tabrat taneggarut » , « Tifrat gar tiyaḍ » … Iban usentel n tayri, yessen-as akken ilaq umaru, acku yessen ad isenfali, yesɛa tazmert taseklant deg ufran n wawalen d tenfaliyin iwulmen.
Yezmer ula ad iseɛceq win iwumi rqiq lḥal-is ticki ara yeqqar taqbaylit n Salim. Maca deg yiḍrisen-agi, ur yessefti ara s waṭas tazmert-agi. Ula d asentel n tuzuft-nni i ḥemmlen medden, ladɣa ilmeẓyen, yezgel-it Salim Benxlifa deg yiḍrisen-ines. Yerna iban ad as-yizmir, mačči d tazmert taseklant i t-ixuṣen wisen kan acuɣer? Neɣ, ahat, yeqqim dima usentel-agi lɛib neɣ d tugdi akked leḥya ! wisen ! Iḥuza-d sya u sya umaru ilemẓi uguren n yilmeẓyen d usiremnsen, maca ur d-yewwi ara ɣef temsal tigejdanin d wuguren imezgiyen i yettmagar yilemẓi am trewla seg tmurt, timenɣiwt n yiman, aḥqar n yilemẓi iwumi yettwakkes uzref n tlelli d umeslay, lḥerraga, uguren n usdawan, zzwaǧ n bessif… b- Yesɛa agerdas deg tmerrit Tcudd tmerrit d uḥewwes ɣer ugama akked twennaḍt. Ɣef waya i yeckunṭeḍ Salim Benxlifa deg twennaḍt ideg yettidir. Yesekcam-d imeḍqan, tiɣawsiwin akked leḥwayeǧ i nettaf deg ugama, am udrar i d-yuɣalen ahat tlata n tikal deg yiḍrisen, aman n wasif, isekla, ijeǧǧigen, tiziri, tibḥirt, ilel…atg.
Deg umedya, ad naf iḍrisen-agi : « Cccet », « Telha tudert di tmurt-iw »… c- D amedyaz Yewwi-d umaru Salim Benxlifa ddeqs n warrazen n tsekla deg tfaskiwin n tmedyazt, am Tfaska n Udrar n Fad neɣ Tafaska n tddukla Si Muḥend u Mḥend d Yusef Uqasi. Akken daɣen i d-yefruri seg twacult n umedyaz aqdim Si Lbacir Amellaḥ. Daya i yi-yeǧǧan ad gzuɣ acuɣer amaru yettaru s waṭas s wudem udyiz deg yiḍrisen n tesrit, bɣiɣ ad d-inniɣ ddeqs n yiḍrisen deg wammud-agi qerben mliḥ ɣer usefru. Ɣef waya, imeɣri ara ten-yeɣren, ilaq ad yesɛu tizemmar iǧehdden, ama deg umawal neɣ deg tegzi n tenfaliyin n uɣanib.
Ad yili d bab n twennafit iǧehdden, yettḥewissen ad yefhem, yettruzun taqerrut-is akken ad d-isbin ayen yebɣa ad d-yinni. Dayen daɣen i yi-ideggren ad gzuɣ acuɣer i d-yettuɣal usentel n tmedyazt akked tsekla s waṭas deg yiḍrisen n udlis Nnger. Tamuɣli n Salim ɣef tsekla, udem d tbadut i yefka i tmedyazt, ad ten-naf deg yiḍrisen-a: « Acu i d amedyaz ? », « Amek aka ? », « Ssbeḥ zik i bdiɣ tira »… d- Limarat n yimyura d yinaẓuren Deg udlis-agi, nettaf limarat n yimyura, inaẓuren d yimeɣnasen. Ama d igensayen neɣ d izɣarayen. Gar yismawen i d-yeddan deg yiḍrisen, ad naf Malika Dumran, Ideflawen, Ferḥat, Meɛtub, Muḥya, Xalil Ǧebran, Zarathushtra, Baudelaire, Francis Cabrel…
Dayen ara d-isbeggnen d akken amaru iḍal ɣer yidelsan, tiktiwin, timussniwin akked tfelsafiyin. Iban-d waya deg udlis, imi ad t-naf d anesbaɣur seg tama-agi. Iban-d d amaru ifazen . Ddeqs n lfaydat d wazalen n tsekla ara d-yelqeḍ yimeɣri, neɣ ad dyaǧew seg-s timussniwin. Nettaf limarat n tektiwin n Xalil Ǧebran. Nettaf awalen i yesexdam Muḥya, Yiwen n Uḍris, isemma-as Tuber am uzwel n taɣect n Francis Cabral « Octobre » … Tagrayt Yella wassaɣ meqqren gar tmeddurt n Salim Benxlifa akked wayen yettaru. Ur teffir ara tudert-is: tban-d s tehri deg yiḍrisen-is. Ur dneqqar ara dɣa tudert yellan deg udlis-agi teɛdel d tin yedder neɣ yettidir umeskar, meɛna yella wassaɣ meqqren. Iban-d wassaɣ-agi, ama deg talɣa d wanaw n yiḍrisen n tsekla i yefren Salim i tuddsa n yiḍrisen. Tban-d daɣen deg unamek akked yisental i d-yesekcam. Yella waya daɣen deg uɣanib, amawal d tenfaliyin i yeffren umaru I lebni n yiḍrisen.
Lyes Belaidi