Esope, leqbayel akk d "lewḥuc i hedren" !

Partager

Timetti n t’murt n leqbayel teččur d-ttimucuha (Les légendes). Yuɣ lḥal, tassekla ɣer weɣref aqbayli, zik nni, ur tettwaru ara, maca ayen yellan, ama d-isallen, neɣ d-ttimucuha, neɣ d-isefra, wigi ttruḥun seg yimi ɣer umeẓẓuɣ (Tradition orale). D- wagi i g-ssewhamen deg weɣref aqbayli, imi yewweḍ ad iḥrez ayen din n t’mucuha akk d yisefra acḥal leqrun aya s t’maktayt tamazdayt kan !(La mémoire collective). Yuɣ lḥal, medden zik nni ceffun dayen kan, ayagi i ɛawen-iten akken ad ggen agerruj-agi yellan d ttasekla taqburt n weɣref aqbayli. Ayagi n bedrit-id i tazwara kan. Deg t’metti nneɣ yella kulec. Maca d yismawen kan i d-aɣbel (La définition ou l’identification). Ɣurneɣ, mazal qqaren : »Asmi i hedren lewḥuc », ayagi ur yesɛi ara isem deg yidles nneɣ. Ma yella neṭarjem awal-agi s tefransit adenini : »Les fables ». Ih,  « les fables » llan-t ɣer lejdud nneɣ. D-acu kan laṣel-is ur neẓri ara ma yella sɣur Igrikiyen id ffeɣ, neɣ dayen yellan n-umaḍal. Deg t’ɣerma n t’murt tagrikit, yella yiwen yettwassen aṭaṣ, isem-is Esope. Wagi yessaxdam iɣerṣiwen neɣ lewḥuc, akken ad isɛeddi « tibratin » neɣ ad iwwet s lemɛun wiyaḍ. Esope-agi d-aklan. Ihi akken ad yini ayen it icaɣben mebla ma faqqen-as syad-is, yessaxdam iɣersiwen. Timucuha-ines d-ttilemsirin deg tudert n yemdanen. Deg t’metti nneɣ llan-t timucuha-agi ɣef  iɣersiwen, anda medden ttawin-d lemɛun, imedyaten lakked d ttilemsirin (leçons ou morale) ɣef ddunnit. Deg tijmuɛay nneɣ deg yixxamen, lewḥuc llan « neṭqen » ɣer leqbayel nni n zik. Ar ass-a mazal imɣaren d ttemɣarin ttamnen belli lewḥuc hedren zik nni. Ussan-a kan, qqimeɣ ɣer sin n yemɣaren yejban akin i 70 iseggasen. Ttmeslayen ɣef yizem, ma yella yettukellex yiwen wass. Wa i ḥekkud i wayeḍ aken ad yeqnaɛ belli aɣersiw-agi yesɛan lhiba d tissa deg tiẓgi, ur msefhamen ara…D-acu kan, fahmeɣ, nekki, belli mazal ɣer yemɣaren agerruj-agi n t’mucuha, iwumi nessawal Les fables. Tigi, ḥekkunt-ent s « la version kabyle ». Deg Les fables kabyles, nettaf kulas izem, uccen, aɣyul. Tikwal nniḍen tafunast, inisi, azger, atg.D-acu kan, kul tikelt d-izem i d-agellid, ucen d but’ḥila, ma d-aɣyul….kulas d-aɣyul ! Aken iḥrez yillu a yimɣaren nneɣ, ay igerrujen…!

Syphax.Y

Partager