Tuget n wansayen yellan deg tmetti n Leqbayel d uffiren; ahat imi ulac fell-asen tizrawin s ɣur wid teεna temsalt, neɣ ahat d ansayen yerzan tameṭṭut, d nettat kkan i tecɣeb temsalt; imi tameṭṭut taqbaylit d taḥerrazt i waṭas n wansayen. Gar wansayen-a yellan d uffiren ad d-naf adawi n uyefki ɣur wid yessendawen. Amek ttdawin ayefki yuḍnen ?
Aṭas n yimdanen deg temnaḍt n Yismaεliyen i yecban timnaḍin n Leqbayel-nniḍen sεan tifunasin, yal yiwen acḥal yesεa, llan wiyaḍ ulac, wid yesεan semrasen ayefki-nni i tuččit ama d asewwi, neɣ d ikkil, neɣ d asendu. Mi ara yili uyefki yuḍen ulac deg-s lɣella semrasent tlawin tid yessendawen ansay-a iwakken ad d-yuɣal d aɣelli. Hata wamek yettili wansay-a.
1-Timental n usuḍen n uyefki
Llan wid ur nersεi ara tafunast deg uxxam, suturen-d ayefki s ɣur wid yesεan, iwakken ad d-t-smersen deg waṭas n yinumak n tuččit, ama d asewwi serkamen-t akked lqahwa, neɣ d tuččit akked seksu. Yal tikelt yettbeddil usemres n uyefki yettuɣal-d mačči d aɣelli.
2-Allalen akked tarrayt semrasent i tujjya
Drus n lxalat i yessnen allalen-a, imi d uffiren daɣen ttruḥun seg tsuta ɣer tayeḍ, anagar tilawin terza temsalt i yessnen imɣan-a.
Imɣan-a d imerẓagen ur d-segrayen ara aṭanen, imɣan-a d wi « amgersif, amagraman, tici n tkura, ẓaεter, timerzizwit » imɣan-a semrasent tlawin taṭiwin-nsen; ttekksent-d sa (07) n taṭiwin i yal imɣi, ma yella d imɣan-a « lbesbas n lexla, aẓar n uɣerda » sexdament anagar aẓar-nsen; acku yettriḥ, yessegray-d terẓeg s waṭas.
Imɣan i wumi semrasent taṭiwin, ad d-ttwikksent taṭiwin ad ttwahersent, ad ẓment aman n yimɣan-nni ɣer daxel n uyefki, ttmagant lqidar n warm yiwen (21) n wussan , ma yella d iẓuran ad d-ters tuyi swacu sekfalen ɣef yiẓuran-nni, azal n yiwet n ddurt neɣ snat, ad ttwabedlen mi ara ttwiɣen, semrasent iferrawen n udafal, ttḥukkunt yis-sen taqruct (taxsayt) n usendu sberra akked sdaxel yal tikelt, mi ara tebɣu, ad tessend, dacu kkan iferrawen n udafal ttwabdalen-d yal tikelt.
3-Acewwiq n tukksa n yimɣan : Imɣan-a ttwakkasen-d s yicewwiqen, yal imɣi yesεa acewwiq d ayla-s
a-Amgersif:
Besmelleh ay amgersif
Medden qqaren-ak amgersif
Nekk qqareɣ-ak lqayed ssif
Bɣiɣ iyi-d-rreḍ lɣella-w
Seg ugemmaḍ akkin i wasif
b- Zaεter :
Besmelleh a zaεter
Medden qqaren-ak zaεter
Nekk qqareɣ-ak lqayed Aεmer
Bɣiɣ iyi-d-rreḍ lɣella-w
S ɣur sit lεamber
c-Magraman :
Besmelleh ay amgraman
Medden qqaren-ak amgraman
Nekk qqareɣ-ak lqayed n laman
Bɣiɣ iyi-d-rreḍ lɣella-w
Seg ugemmaḍ akkin i waman
d-Timerzizwit :
Besmelleh a timerzizwit
Medden qqaren-am timerzizwit
Nekk qqareɣ-am tamdawit
Bɣiɣ iyi-d-rreḍ lɣella-w
Seg ugemmaḍ akkin i temdawiyin
Tagrayt:
Ansay-a yettwagemr-d seg temnaḍt n At Smaεel. Yesεa azal d ameqqran deg tmetti. D allal s wacu tezmer tmeṭṭut ad d-terr lɣella ad as-yettwakksen sgar yifassen-is. Ansay-a mačči menwala ad t-yessemrasen, yettili ɣur tid yessendawen ayefki, daɣen tid yessnen imɣan akked yisefra seqdacent deg wansay-a.
Sɣur: Nacer-AKOUCHE