«d akemmel n ubrid i d-yebda dda Lmulud deg uḥric-agi n umawal»

Partager

Ddurt-agi iɛeddan i d-tella yiwet n tannant n usileɣ i yineɣmasen i iqeddcen s tmaziɣt. Timlilit-a, tella-d sɣur Asqamu Unnig n Timmuzɣa u s lmendad n uneɣlaf n taywalt Mass Hamid Grine akked lemɛawna n tneɣlaft n ttrebga. D tadwilt tamezwarut i d-yessemlalen ineɣmasen yesseqdacen tamaziɣt deg umahil-nsen, ama d wid n tilivizyu akked rradyu neɣ wid n tɣamsa yettwarun. Deg ussan-agi n tannant i yebdan ass-nni n 01 deg cutember, yella-d wawal ɣef wuguren i d-ttemlilin yineɣmasen deg lxedma-nsen, ladɣa, taluft n umawal imi aṭas deg-sen, ɣef wakken i d-nnan, i d-yettmagaren aɣbel n wawalen ara sxedman deg umahil-nsen. Yella-d leqdic deg tannant-a s uskasi akked yisaragen gar yisdawanen d yineɣmasen. Ma d iswi agejdan n temlilit d taḥawact n wazal n 850 n wawalen ara d-yeffɣen sya d afella dg yiwen udlis. Nesteqsa, wid teɛna temsalt-agi n usileɣ, ama d iselmaden n tmaziɣt ama d ineɣmasen. Nefren-d, tikkelt-a, wid yettmeslayen s teqbaylit. Nesteqsa yal yiwen ɣef wamek yettwali tannant-a. Nesteqsa daɣen Mass Assad Si El Hachemi, imḍebber amezwaru (amaru amatu), n Usqamu Unnig n Timmuzɣa, i wakken ad aɣ-d-yemmeslay ugar ɣef temlilit.. Ha-t-an wayen i d-nnan:

Mass Samir Haddad, aselmad n tmaziɣt deg tesdawit n Tizi Uzzu :

d tikkelt tamezwarut i mlalen yineɣmasen yesseqdacen tamaziɣt, wid n rradyu akked tilivizyu neɣ wid n tɣamqa yettwarun. D ayen yelha. Yelha, daɣen, imi ttekkin yid-sen yiselmaden n tmaziɣt. D agnit ideg nemmeslay ɣef wuguren i d-ttmagaren deg unnar. Ladɣa, seg tama n umawal akked usenfali (taseddast) d tira.Ugur-a, yal yiwen amek i ten-yettwali. Nekni, tecɣeb-aneɣ temsalt-agi n usuɣel awal s wawal, asexdem n yiṛeṭṭalen kan akka (le calquage), asnulfu : menwala ad d-yesnulfu awal. Am wakken nesḥassef aṭas imi amur ameqqran n yineɣmasen ur lmid ara tamazit. Ɣef wanect-a, i d-nefka kra n yiwellihen. Ilaq ad ṭtuqqtent temlilyin yecban tigi. Ilaq ad d-tger iman-is tneɣlaft n teywalt. Ilaq ad lemden yineɣmasen tamaziɣt.

Mass Benmohamed : yal yiwen ad yemmeslay tameslay-is. Meḥsub mačči ad tekkseḍ ameslay seg tmeslayt-ik, ad t-tbeddleḍ swayeḍ. Dɣa ulac anwa ara t-ifehmen. Ihi, d asnerni n tmeslayt mačči d asenqes. Akka i ilaq ad fehmen timsal yineɣmasen.

Mokrane Chikhi , aneɣmas ‘’Aɣmis n Yimaziɣen ‘’ (La Dépêche de Kabylie) I wumi-tt tmaziɣt ma tettmeslay kan ɣef yiman-is ?

I tikkelt tamezwarut i mlalen s lǧemla yineɣmasen n tmaziɣt ama d wid n ṛṛadyu neɣ n tilibizyu . I yessefṛaḥen di temlilit-a imi zeddin deg-s yerna s lketra yineɣmasen yettarun deg yiɣmisen akked wid yettarun isallen s tmaziɣt deg usmil n l’APS . Ttwaliɣ dakken Asqamu Unnig n Timmuzɣa i d-yessudsen timlilit-a, yelha-d akken ilaq d temsalt n tɣamsa tamaziɣt i yuɣalen di rrif deg yiseggasen iɛeddan, ɣas ma azal-is meqqer deg usnerni d useḥbiber ɣef tutlayt. Timlilit-a, tessefṛeḥ-aɣ aṭas nekni s wid yettarun deg Uɣmis n Yimaziɣen i yesɛan tura sebɛa n yiseggasen di leɛmeṛ-is. Asmi d-ilul deg 2009, yufa-d iman-is weḥd-s, wid i t-id-yezwaren yuɣ lḥal ḥebsen neɣ negren. Yerna iɣmisen-a i aɣ-d-yezwaren, ur d-lhan ara d wayen iḍeṛṛun, ugar n tira n yimagraden i d-yettawin s umata ɣef umennuɣ adelsan akked wayen yerzan tutlayt n tmaziɣt. Ihi tarbaɛt-nneɣ iɣef yella i lmendad mass Tahar Ould Amar, tekka-d ansa-nniḍen, newwi abrid i nwala iwulem akken tamaziɣt ad tuɣal s tidet d tutlayt n tɣamsa am tutlayin-nniḍen, akken ur tettɣimi ara kan tettmeslay ɣef yiman-is beṛṛa i wunnar n taywalt. Tirmit-nneɣ teɣra-d i tiyaḍ, ɣer zdat tlul-d Teɣremt, isebtar n Soummam News d usebter n Echaâb, ɣer taggara ula d l’APS tessufuɣ-d isallen s tmaziɣt mebla kra n wugur . Ɣas aya, labud lexṣaṣ ad yili imi walaɣ tuget n wayen i d-yettefɣen deg yiɣmisen-a i aɣ-d-iḍefṛen d isallen n yidles, yewwi-d ad fken azal i yisallen-nniḍen i yuḥwaǧ yimeɣri ama d isallen n temnaḍin, addal, tasertit, tadamsa…S wakka ara yemmed ugar lfeṛḥ n tmeɣriyin d yimeɣriyen n tɣamsa tamaziɣt i yettnernayen seg wass ɣer wayeḍ.

Yacine Zidane, aneɣmas n’’Tiɣremt’’ (La Cité) : tirmit-nneɣ tecba tin n La dépêche de Kabylie.Azmam-nni, yella-d d asileɣ amezwaru i yineɣmasen imaynuten imi neẓra i wakken ad d-yaru yiwen ilaq-as lmul deg uqerruy-is. Ma d uguren n tutlayt icudd aṭas ɣer umawal imi aṭas n yineḍruyen i yeḥwaǧen aya. Asdukkel n umawal n tɣamsa d yiwet n temsalt i izerben akka tura daymi nezmer ad d-nini timlilit-a tusa-d am wakken d tifrat i wuguren i d-nettmagar. Ihi, deg-s yella-d umbaddal n tiktiwin u adlis ara d-yeffɣen ad yili d amnir i tɣamsa.

Slimane Ziani, aneɣmas n ṛradyu tis snat : yelha ad nemmeslay ɣef wuguren akked tifrat-nsen maca nruḥ ad nefru ugur, nufa-d ugur. Deg uskasi n ugraw, nerran-tt kan i wawal.

Taqbaylit tuẓ aṭas ɣer sdat. Ihi mačči deg-s i yella wugur. Ugur yella deg yineɣmasen imi ur qqaren ara idlisen. Lukan ɣran ayen yellan deg tsekla taqbaylit, wama ugur n umawal ad yifsus. Ma d asnulfu n ywet n tutlayt tamaziɣt, abrid-is iḍul nezzeh, mačči n tura.

Nourredine Saad, aneɣmas n TV4 : tanemmirt i HCA ɣef temlilit-a. Acu kan ilaq ara ad neḥbes dagi. Deg umahil-nneɣ, yella umawal izeben, yeḥwaǧ tiririt s wass-a daymi i d-nniɣ d ayen igerrzen imi nemlal. Ass-a, nemlal d wid akk yettmeslayen tamaziɣt n yal tama n tmurt, niqal nenna-as dayen tenger. Ilaq ad neḥṣu taɣamsa mačči d tamsalt n umawal, tamsalt n usileɣ, daɣen.

Linda Haddad, taneɣmast n ṛradyu tis snat : seg wasmi lliɣ meẓẓiyeɣ i bɣiɣ ad iliɣ deg ṛṛadyu n teqbaylit.Ihi, wwteɣ armi wwḍeɣ s iswi-w. Ma d timlilit n wass-a, d ayen yelhan acu kan yif-it lukan nemlal d igrawen : leqbayen i yiman-nsen, icawiyen i yiman-nsen…atg axater uguren mxalafen. Yal wa ad yesnerni tameslayt yesseqdac syin ad d-yaweḍ wass, ahat, anda ara d-yili usdukkel.

Abdellah Kherif, aneɣmas n ṛradyu n Boumerdès : ugur ameqqran d lexsas n umawal di kra n yiḥricen yecban, tadamsa, tadawsa…atg Ma nessexdem awalen itraren, ad aɣ-d-inin, mačči d taqbaylit, ma neǧǧa-ten akken s tutlayin-nniḍen, ad aɣ-d-inin, diɣ, mačči d taqbaylit. Ula d ameslay ma newwi-t-id di temẓabit, ur tqebblen ara ahat wid-nneɣ…

Yesteqsa-ten Hocine.M

Partager