AKTAWAL neɣ iger n umawal

Partager

Aktawal d tagrumma n wawalen yerzan kra n usentel (deg uḍris). Awalen-a, ttilin d imyagen, d ismawen neɣ d irbiben. Deg umedya, ma nexs ad d-nefk aktawal n twacult, ad d-nebder ayen ilan assaɣ d twacult, md: amɣar, tamɣart, tislit, arrac, baba, dadda, axxam, zdeɣ, amenzu, amaẓuẓ, yemma, nanna, tilewsatin…

Aktawal n uɣerbaz:

inelmaden, iselmaden, timsirin, idlisen, tafelwit, taneɣrit, tizeɣwa, tasenbert, anemhal, tira, inmahalen (ixeddamen), Tamaziɣt, addal, tussnakt….

Aktawal n tegrest (ccetwa)::

ageffur, asemmiḍ, aḍu, agris, asyax, yenfel, aman, tiregwa, asif, tasiwant, aseḥmu, adfel, abruri, iɣezran, ddari, tasdarit…

Aktawal n tmeɣra:

isli, seksu, lḥenni, asensi, ccna, aẓawan, tiɣratin, tilawin, irgazen, amendil, takerrust, tislit, arrac, iceṭṭiḍen, abernus….

ANEMGAL

Anemgal n wawal, d awal yemgaraden fell-as deg unamek aṭas, d imetti-nnes, yella mgal-is. Tuget n wawalen lan (sεan) inemgalen.

– Anemgal n yisem, d isem, md:

• asawen # akessar

• tudert # tamettant (lmut)

• ass • iḍ

• asemmiḍ aẓɣal

– Anemgal n umyag, d amyag:

• yuli # yuder

• susem # hder

• ɣezzif # wezzil

• ẓid # rẓag

– Anemgal n urbib, d arbib:

• ameqqran # ameẓyan

• taberkant • tamellalt

• ucbiḥ • ucmit

• amezwaru • aneggaru

– Anemgal n umernu, d amzrnu:

• s ufella # s wadda

• aṭas # drus

• s tazzla # s ttawil

• ddaw n # nnig n

Talɣa taḥerfit n umyag

Talɣa taḥerfit, d talɣa n umyag send ad yefti. D nettat i d tameẓyant ger talɣiwin-is a. I wakken ad d-tafeḍ talɣa taḥerfit n umyag, ssefti-t kan ɣer wanaḍ d wudem wis 2 n wasuf (kečč, kemm). Ha-ten- kra n yimyagen di talɣa taḥerfit: awi, afeg, ini, imɣur, uzur, uɣal, els, xsi, rnu, mdel, ggall, ddegdeg, myerfad, mgabar, ttwakkes, sselmed, sɣer, nnaɣ, qqes, ẓẓu, uẓum, mmečč, myečč, aru.

Alaɣmu:

Af-d talɣa taḥerfit n yal amyag seg yimyagen-a:

ttmuqulen – gezment – yuẓa – tif – mnadit – neddez – teffrefremt – uɣaleɣ-d – inimt – ttazzalet – tettinit – tettettel – myuzzamen – tettezmumug – tesgan – msuffaɣet.

Aseɣti n ulaɣmu:

– muqel. – ini

– gzem. – azzel

– aẓ. – init

– if. – ttel

– mnadi. – myuzzam

– ddez. – zmumeg

– fferfer. – sgen

– uɣal-d. – msuffaɣ

Tamawt:

Mi ara yili umyag yeftin ila tazelɣa n tnila, ula di talɣa taḥerfit nettaru-tt acku tizelɣuwin n tnila « d » d « n » ssemgaradent anamek, md:

a – « yettuɣal-d », talɣa-s taḥerfit,d « uɣal-d ».

– « Yettuɣal », talɣa-s taḥerfit, d « uɣal ».

b – Ad « n-zegreɣ », talɣa-s taḥerfit, d « zger-n »

– Ad « zegreɣ », talɣa-s taḥerfit, d « zger »

Sadek Bendali

Partager