Accueil Tamazight “Ddɣel n tmeṭṭut ɣer tmeṭṭut, yugar-itent merra”

Lynda Hantour, d taselmdat, d tamarut : “Ddɣel n tmeṭṭut ɣer tmeṭṭut, yugar-itent merra”

266
- PUBLICITÉ -

Teɣra Lynda Hantour tussna n tɣamsa deg tesdawit n Ben Ɛeknun (di Lezzayer tamanaɣt) deg wayen yerzan taɣamsa yuran. Deg tdiwennit-agi, newwi-d awal ɣef wungal-is “Iseflan n tudert” akked tira s umata.

- PUBLICITÉ -

Aɣmis n yimaziɣen : Amek i am-d-tusa tikti n tira n wungal-agi ?

Lynda Hantour : Uriɣ ungal-agi “Iseflan n tudert” i tikkelt tamezwarut ahat 10 n yiseggasen akka ɣer deffir , s tutlayt n trumit. Yella kan deg-s aḥric amezwaru akked wis sin semmaɣ-as “La foligamie” : tagi d tamacahut n Raju i yeǧǧa ugas-is Kennu . Di taddart, iweṣṣa-t akken ad yesbedd axxam-is akked dderya-as. Netta iruḥ ad yegmu tamussni, ad yuɣal d ccix n lǧameɛ. Nettat, teqqim tesseḥbibir ɣef warraw-is. Yiwet n tikkelt, iceggeɛ-as-d urgaz-is, yenna-as : “A-t-an ad ruḥeɣ, sewjed iman-im ad nexdem tameɣra. Sizdeg axxam. Ihi yusa-d urgaz i iruḥen d anelmad, yuɣal-d d aselmad.

Tefreḥ taddart. Tameṭṭut tameɣbunt tqeddec , tcebbeḥ i warraw-is, maca tettu iman-is, neɣ ahat d ayen-nniḍen : d lɛib ad tcebbeḥ i urgaz-is. Wagi d yiwen n ugdal i yellan deg tmetti n yimir-n. Ihi, ɣer tmeddit n wass tekcem tmeṭṭut ɣer texxamt akken ad d-tawi iɛdilen i yinebgawen i d-yeddan akked urgaz-is, teḍher-as tmeṭṭut, teqqim ɣef wussu, tcebbeḥ am teslit: terra amendil ɣef uqerru-is, truḥ ɣur-s tenna-as : “ A tinebgit n lḥerma, a tin yeččuren d sser”. Tettmeslay-as s yisefra, tenwa d abrid i d as-iɛerqen imi i dterza ɣer texxamt-is. Terra-as d tnebgit-nni : “ Abrid, ur i yi-yeɛriq ara, aql-i deg umḍiq-iw, nekk d tameṭṭut n ccix Kennu”. Syin mi teḥṣa Raju d takna i d as-d-yewwi, tefsex, dɣa tesleb…

Tewwiḍ-d awal s umata ɣef tmeḥqqranit mgal tameṭṭut…

Deg wungal-agi, ur d-ttmeslayeɣ ara kan ɣef meḥyaf i d-yettilin sɣur timetti mgal tameṭṭut, acku meḥyaf, yettili-d gar tmeṭṭut akked tayeḍ. Tella yiwet n temsalt, ilaq ad nerr ddehn-nneɣ ɣur-s. Mi ara d-nettmeslay ɣef ddɣel ɣef tmeṭṭut, nezga neqqar-d d argaz i d sebba. Ala, ur ilaq ara ad nettu d akken ddɣel n tmeṭṭut ɣer tmeṭṭut, wagi yugar-itent merra. Mi ara nwali liḥalat n berru, nezga nettaf-d belli tettili-d tmeṭṭut tis kraḍet deg temsalt : d tamɣart-is, d tanudt-is neɣ d talwest-is. Nek jebdeɣ-d lwelha ɣef wanect-agi. Tella daɣen tmuḥeqqranit ɣef urgaz, amdya : Argaz ur yezmir ara ad d-yini belli yettwaḥqer sɣur tameṭṭut-is neɣ d uletma-s i iḥekkmen deg uxxam. Ihi, argaz yettwaḥqerr kter , imi ur yezmir ara ad yeffeɣ ɣer berra ad yini belli yettwaḥqer, d lɛib. Argaz, ur ilaq ara ad yili d aɛewwiq i tmeṭṭut. Ilaq ad ibedd ɣer tama-is, ad as-yefk tabɣest akken ad tennerni deg yisenfar-is.

Amek armi i d-terriḍ ungal-agi ɣer tmaziɣt?

Nekk ur ɣriɣ ara tamaziɣt. Asmi i uriɣ tamacahut-agi, uriɣ-t s trumit. Syin, iruḥ ɣur-i Mass Saɛid Cemmax, yenna-yi-d : “ Acimi ur tettaruḍ ara s tmaziɣt ? Nniɣ-as : “ Ur ssineɣ ara, ur ɣriɣ ara , yenna-ak : “Aru akken i tettmeslayeḍ. Taqbaylit-im teqɛed aru yis-s. Ilaq, ad nessimɣur tamkerḍit n tmaziɣt. Mačči d aman ara ternuḍ i tutlayin-nniḍen, ilaq ad tqeḍceḍ ɣef tutlayt-im”. Dɣa seg yimir-n, yexdem-iyi-d lḥir. Dɣa seg imir-n, bdiɣ ttaruɣ s tmaziɣt. Uriɣ-t akken i ttmeslayeɣ, syin akkin d yiwet n tnelmadt i yi-t-id-yuran, yesseɣta-iyi-t Takfarinas Nat Caɛban akked Ɛli Bexti. Ad-asen-iniɣ tanemmirt-nwen .

D acu ara d-tiniḍ i tid yettarun s tmaziɣt, maca ggumant ad siẓergent tira-nsent…

Am d-mmeslayeɣ ɣef yiwet, tenna-iyi-d: “Bɣiɣ ad aruɣ taqṣidt-iw, maca kukreɣ. Amyaru, mi ara d-yeḥku taqsidt, iban kan ad yagum si tala-s, syin akkin ad as-yernu ciṭ n yimeslayen, ciṭ n ucebbeḥ, ciṭ n usugen. 80% n wayen i d-yettwarun d ayen i yedder umyaru. Ihi kra n tulawin mi ara ruḥent, ad arunt, ttkakrunt timetti. Mi ara taɣeḍ argaz amzun akken tuɣeḍ akk lɛerc-is. Mi ara tiliḍ d tilemẓit, taddart yakk, tettekka deg-m. Ihi mi ara taruḍ, tebɣiḍ neɣ ur tebɣiḍ, nutni ad d-ddun , ad d-ddun di tmacahut-im. D wagi i d aɣbel amezwaru. Syin, akkin, ilaq win ara sent-yeffken afud. Nekk, ahat lukan ur i yi-d-iwehha ara Saɛid Cemmax, ur ttaruɣ ara s teqbaylit. Aɣbel wis tlata d aseẓreg : Yewɛer akken ad taruḍ s tmaziɣt, syin akkin wissen ma yella ad tenz neɣ ala.

Awal n taggara…

Win yettarun taqbaylit ur ixezzer ara ɣer tedrimt, axaṭer tira s teqbaylit d imenɣi. Ad d-iniɣ azemz n, 08 deg meɣres, mačči n ccḍeḥ. Azemz-agi, d imenɣi n tlawin. Ssarameɣ yal ass agraɣlan n tmeṭṭut, ad teffeɣ tektabt n tmezgun. Ma yella ɣef tira s tmaziɣt, ad d-iniɣ :”Ǧerǧer ay adrar n ṣsber, aẓar n tmazɣa ur yettɣar”

Yamani Souhila

- PUBLICITÉ -