Ttalsen-d d akken di tmurt n yideflawen d usemmiḍ, anda isekla d yimɣan xuṣṣen, tettidir yiwet n twacult di lḥif d wurrif. Argaz, d amuḍin, temmut-as tmeṭṭut, yerna-d tayeḍ. Argaz-nni ageswaḥ, ɣur-s yiwet n yelli-s, isemma-as Tamilla, d tafulkayt mačči d izli. Asmi i tella yemma-s, tettidir di talwit d tumert. Maca, liḥala tetti fell-as seg wasmi i d-tekcem axxam tmeṭṭut n baba-s.
Ha-t-an yewweḍ-d Yennayer
Yiwen n wass deg wussan n yennayer, tameṭṭut tamcumt i yettassmen si tarbibt- is, tessakki-d Tamilla tameɣbunt tanezzayt, tdegger-itt, thucc-itt, tenna-as:’’Baba-m yeṭṭef tasga, tura d kemm ara yawin adeg-is, d kemm ara yesnuzun isɣaren-a i d-ihegga di tudrin i aɣ-d-yezzin, ma ulac, ad kem-nfuɣ seg uxxam’’. Argaz ageswaḥ, yuges wul-is mi yessla i wayen yeḍran, tɣaḍ-it yelli-s, mačči d kra, yaɛreḍ ad d-iger iman-is , d lmuḥal imi tameṭṭut tamcumt tečča-t deg uxenfuc, terna tebra-as-d i limin, tenna-as: telzem-iyi tkkeffaṛt ama ur d-tettawi ara isɣaren, ad tent-senz ar d amcum fell–awen, am kečč am yelli-k-a’’.
Tamilla d tqucciḍt n yisɣaren
Taqcict tamaɣbunt, ha-tt-an s tindaw ur nekkis seg wallen-is, d acu n tlaba, d acu n liḥala. Lemmer mazal yemma-s, tili mačči akka fell-as, ad tebrek deg wussu, ad turar am nettat am tizyiwin-is. Terfed taqucciḍt n yisɣaren ɣef tqerruyt-is, teffeɣ si tewwurt. Adfel, isudd imnaṛen, iẓeblac uddmen-d sya d sya, taddart tettak-itt i tayeḍ, yal tawwurt tbedd ɣur-s, ahat ad yili win ara yaɣen kra n tqeccrin fell-as, akken ad ifak zhir d sḥiq n wass i tt-yeggunin. Tamella meẓẓiyen, tebɣa ad d-tuɣal s axxam ad tečč imensi n yennayer, teḍmeɛ tiɣrifin–nni ara yettudehnen s zzit ur kkin waman, teḍmeɛ seksu-nni n yirden s useqqi n ṣa n yisufar d uyaziḍ, temmekta-d asmi tella yemma-s amek i tettawi tubbiyin n teɣrifin i yibelɛac i tettarra gar yikufan deg twuṛut di tekwatin, gar yicbula, deg yicaduxen n uxxam…Imi ass–nni am wakken i as-yeqqar baba-s : “Ula d ibelɛac d yiɣerṣiwen, ɣur–sen imensi, imi imensi n yennayer d asfillet n lxir d lɣella.” Maca, tugad tameṭṭut n baba-s d warraw-is amer ad tt-wwten, ur yelli win ara tt-iḥudden. Ass yedda, ṭṭlam yebda iberru-d i yicuḍaḍ-is ɣef tmurt, ameččim iɣelli-d am yaɛlawen, aḍu yettuɣal-d zhir-is seg tɣaltin. Tamilla, tekcem-itt tergagayt, tugad iɣersiwen. Laẓ, yeskew-as iẓerman-is. Aqerrif d usemmiḍ, sgezwen taksumt-is. Di tiddin-is yeẓẓayen, twala atemmu, tesseḥbeq tikli, terra metwal ɣur-s, meqqar ad tedarri. Mi tekcem, tufa lkanun mazal isduxxuy, imi dinna i ttemyagaren yiṣeyyaden d yimeksawen n tudrin-nni. Tuẓa, terwi iɣden-nni i mazal ḥman, banent-as-id kra n tirgin, tekkes-d kra n yisɣaren di tezdemt-nni i isluɣezmen tamgerḍt-is, tegger-iten ɣer lkanun, times tsaɣ deg-sen. Si lḥamu- nni i tt-id-yettawḍen, d ɛeyyu-nni i as-yerẓan ifadden, nadam isluffuy i taṭṭucin-is. Send ad teɣli deg yirebbi n yiḍes, tekcem deg ucadux n targit, amzun akken yella win i tt-yesuzunen, yettawi-as-id tizlit –nni i as-id ttalles yemma-s zik -nni:
Tamilla meẓziyen, tesnuzuy isɣaren,
Tudrin, yiwet yiwet, ḥfan yiḍarren,
D imensi n yennayer, la yekkat udfel
Gullen deg-s wat uxxam, ad d-tawi idrimen.
Syin, teḍleq iman–is ɣer cwiṭ n usaɣur, tsummet iɣil-is. Udem-is, yettmecɛuɛul si ticci n yifeṭṭiwjen i yettalin akin akka, tebda tettjafjaf. Tuɣal tesla i usuzen-nni
A-t-aya , a- t-aya yiḍ, isɣaren ur nzan
Tuggad ad tt-wwten, ma tekcem s axxam
Amek amek ara texdem i usemmiḍ d ṭṭlam?
Teccɛel yiwen uqeccuḍ, dɣa yewwi-tt nadam.
Syin, tekcem Tmilla temaɣbunt di targit lqayen, targit i as-d-yewwin setti-s i d-yerzan ɣur-s si taddart n At Laxert, terfed-itt gar yifassen-is, tewwi-tt akin i yitran, anda i d-zzint i yiṭṭij am yibucriḍen.
A-tt-aya, a-tt-aya setti-s
S lekfen acebḥan,
Tḥebbec-itt, gar yidmaren-is,
Tewwi-tt s igenwan,
Tewwi-tt ɣer uxxam-is,
Akkin i yitran,
Ḍewwrent-d i yiṭij,
Am yibucriḍen.
Azekka-nni, yemmeɣ isalli tudrin. Tamilla, taqcict meẓẓiyen n taddart n yideflawen d usemmiḍ, teffeɣ seg uxxam ur d-tban ara. Yal win i izemmren i tikli, yeffeɣ ad inadi fell-as. Kra n yiṣeyyaden, rran metwal atemmu-nni imi dinna i ǧǧan imrigen-nsen. Akken kan yudef yiwen seg-sen, iwala-tt teḍleq di tɣerɣart, teqqujjeṛ. Yebhet, tewwet-it lbaɣa, yuɣal yessawel i wiyaḍ: ‘’Ɣiwlet-d, ɣiwlet…ha-tt-an da, ha-tt-an da.Ufan taqcict tameɣbunt am uqejmuṛ. Refden-tt-id, wwin-tt-id ɣer taddart anda imeṭṭawen d usḥissef kecmen tizeɣwa n yimezdaɣ.
Kader Belaidi