Yunyu timugent akked Matoub Lounes (Aḥric amezwaru)

Partager

Yedda lxaṭer di terga n lawan, yezri s yixef ɣer yiseggasen n sebɛin. Deg yinnig i t-yewwin ɣer tebḥat n leɛwam-nni, yelsan talaba n tugdi akked tsusmi s ddaw ẓẓur i d-isers udabu n yimir ɣef yimdanen, yufa aseklu n ccna amḥaddi n teqbaylit akken yebda yettak iẓuran deg wakal n tsekla taqbaylit. Imdanen bdan ttakin ɣef yisefra i d- yenǧer s tedwat n nmara Ben Mohamed ɣef lemwaji n umaṭṭaf wis sin. Tadwlit « win yebɣan ad yeddu ɣer tmurt n yimedyazen » teldi tabujrut i wawal akken ad yenser si gar tuɣmas i t-iḥersen, amer ad yenjeɛ ixfawen i ikecmen di meɣrud, yettlen deg ufeẓqi n usgarsel armi it ulin igersalen i iqeṭṭun deg timadit-ines. S yisefra i d- yewwin aɣnib ajdid, i itekken ɣef wawal aqdim acqiq,yebda ugdud yettwali anda yebra laṣel-is, acu n umrar yeqnen ixef-ines. Seg usefru ɣer usefru yeḥlelli-d uzwan( i d- cergen leqrun) akken ccna Aqbayli ijbed-d seg yiẓuran akken ad yeg afriwen ara t-yawin akkin i talsa, amer ad asen-imel acu i d timadit urǧin rẓan leqrun. Idir si tama, Ben Mohamed si tayeḍ, sdukklen leqdic , fkan-d iguma ixulfen, widak nennum, i tezlit tamḥaddit n teqbaylit. Asalu yerreẓ, iɣulad idergen tafat nquqlen, lejqayeq nehrawen gan-d abrid i yal amedyaz ilelli akken ad yernu asɣar i d- tenǧer tidmi-s ɣer lebni n tjaddit.

Ixef yettinigen di tebḥatin n lawan yedla ɣef cnawi imenza i d- yellan ilmend n unnect-a : cfiɣ amzun d iḍelli, ur zriɣ ansi i d- kkiɣ, a baba inuba, i uzger i d-yeǧǧan lemtel s-ɣur Idir. Urgaɣ amzun d ṣṣeḥ, ay aɛeṭṭar i iɛeddan, semḥat-as ayen i d- yenna, bɣiɣ ad d- iniɣ, ur zriɣ sani ara ɣliɣ, amjahed, taqsiṭ n tzizwa d warẓen s-ɣur Lunis Ait Menguellet. Aqcic d uɛeṭṭar, taqbaylit, imesdurar n twaɣit, sawleɣ a yemma, ddiɣ akked yigerfiwen s-ɣur Ferhat Imaziɣen Imula.

Ttwakksen xemsa ɣef yimi, awal tezzi-d tedwelt-is. Mɣent tizlatin, yezzuzunen ttnefxa, ɣef tmes n tjaddit ɣer yal tamnaḍt n tmurt n leqbayel . Ulac axxam deg ur d bbeɛezqent ara , ulac ixef ur huzent –ara neɣ ur nefrawes ara s tuɣac- agi n dkir akked yimenɣi. Naddam yebda i tekkes ɣef tasa, calwaw yejla ɣef wallen, facal yettu ifadden. Yal wa iwala s anta tamda n leɣrur deg i as- yebra yir lawan. Yal yiwen yemmekta-d yiman n yiman-is, yedla ɣef wudem-is di lemri n tidet zeddigen am lekfen. Yal yiwen yefhem anwi iɣisan yewten tabuqalt n timadit-ines. Awal s tugna, s lemɛun, ikeččem di yal ṣṣura, yesduqqus aẓar i fɣen waman n tudert akken ad yendekwi amer ad yewwet s ugerz, ad yejbed uɣadu – ines ɣer tafat yellan d lɛinṣer n tudert. Wid ur nessin qqujren ɣef ugris n waglugel, ma d wid yeẓṛan ḥulfan i tegrest, deg yemmeɣ yidles d iseggasen aya, yebda ifetti ssem-is.

Akkin, tarbeɛt n JSK tesnerna ccan i teqbaylit ! Yeddukkel ccna akked waddal akken ad uɣalen d annar deg ugdud i izemren ad yessufeɣ urfan i ixemten deg wul-is. D annar deg ara yessutur izerfan-ines s lejher mebla akukru. Anwa ur as- necfi i useggas n 1977 deg tewwi JSK talɣuɣt akked teqbuct n Lezzayer zdat NAHD ? Assen, annar ( n 5 juillet) meṛṛa yettsuɣu mgal Bumedien : anwi wigi ? D Imaziɣen ! Akukru ttwacergen yibeḥnaq-is ineggura, kra yennejmaɛen deg taswin yemmar-d ɣer ubrid, agdud yessemneɛ lmenṭeq seg uzabuq n tsusmi. Teqleb tewriqt, mazal tayeḍ.

Maca, xas akken tugdi terra aḍar, ccna n teqbaylit akked tsekla- ines mazal txuṣ-iten yiwet n teḥjurt s wacu ara yeqɛed uɣrab n uxxam-is i lebda. Qqaren : win inudan, du leqrar lebɣi yid-s yemlil. Am wakken i yella wawal i yella lḥal ! Tizlit taqbaylit tnuda ɣef win ara d- yernun sser akked tebɣest i tuggin n yinaẓuren-is, tefka-d ṣṣut yesburren lhiba n yidurar-is, ikesben tabɣest n umezruy-ines, yesɛan nmara n tqucac-is. Anda akken ur yebni yiwen i d-yeffeɣ ṣṣut n Matoub Lounes deg useggas n 1978 akken ad yesseɣli ɣef lsas ayen i d-yegran deg uɣalaḍ n tugdi. Taɣect-is tezwi timcukkal tineggura, snitra-s thuz tamurt wakali, ayen yellan deg wulawen yella deg yimi, amaynut s wacu i d-yegla, ziɣ, d netta i nuṛǧa irkelli.

Deg tazla n terga n lawan , yemlal yixef imyinig akked tezlatin iṛessen tagrawla deg wulawen n yal amdan yellan d aḥrur . Matoub yellan d aɛazem isuɣ s ljehd n taɣect-is :

ay izem anda telliḍ ?

amkan i d-teǧǧiḍ

mi teɣliḍ

ɣef tiɣilt bedden wiyaḍ.

Surfen-ak teɣliḍ

Tagrawla i d- teǧǧiḍ

ɣef waɛrur-ik i asen-tecceḍ

mi lluẓen ad k-ttren

mi rwan ad k-ččen

huzen-aɣ ẓḍan tissas.

Matoub yesneɛt-d dakken ur d- teqqim nnuba i udari, ur d- teqqim tedwilt i tufra. Ilaq aḍaḍ ad yers ɣef ljerḥ. Ilaq illeḍ i d aɣ- iqerḥen yewweḍ-d wass-is akken, s usigna n nmra, i d aɣ- d -teǧǧa tjaddit ad t-id nessefi. Ilaq awal i aɣ-iqerḥen, ad t- id- nini acku, tufra s daxel ujeɣlal werǧin tḥud aɛrus.

Ait Slimane Hamid

Partager