Abrid akked Zedek Mouloud

Partager

Acu-ten i tmes yijujaḥ ? Acu-t i tmeɣra cḍeḥ ? Acu-t usefru i umeddaḥ ? D acu t-ubrid i umerreḥ ? D acu-t i usteɛfu umeṭraḥ ? D acu-t i lejruḥ lqerḥ ? D abrid-nni yettawin i d- yettarran, d awal-nni yettdawin i yeṣsaḍanen, d irij-nni yesseḥmuyen i yesruɣuyen. Tudert d m waṭas n wudmawen, deg-s yal wa ayen i yebɣa yufa-t. Yenna Franck Dunand : «awal d tazmert n talsa». Taqbaylit tebna ɣef wawal. Lesrar-is ddan deg wawal. Yiman-ines yella deg wawal. Inzan n at zik leqmen lebɣi n tmenna deg yixef yettwarzen. Timucuha d lemtul d inigan ɣef tmetti yesnen azal n jmeɛlinan. Amedyaz ( Zedek Mouloud) yunag yis-neɣ ɣer tegnatin, deg lɛez Yeqqen ɣer yiṣeɣ, deg userhu (l’honneur) yeckunṭed ɣer tidet. Maca tikwal, mi ara yili umundel gar wallen, tidet tetteḥnunuf ɣer tebḥatin n tmerzuga :

Ufiɣ amger ay ferres

Iɣaḍ-iyi weḥd-s

Nniɣ-as ad nemɛawan

Ma ḍelmaɣ !

Afus-iw deg ufus- ines

Inijjel ay ḥelles

Abuneqqaṛ d usennan

Deg-sen kecmeɣ !

Ɛeddan mekken-as times

Ur tufi ad teḥbes

Yerna-d uqebli yeṛɣan

Yif-it ṛuḥeɣ !

Tenna Claire Martin «Tikwal kra n wawalen,deg wakken ɛebban telqay di talɣa-nsen, fettin leqyud, ttruẓun azaglu ɣef tuyat». Amdyaz icennun, yeẓra werǧin ad teqdeɛ tazla abrid. Zdat n trewla n yixef ɣef yiman-is, ilaq asbeddi n lemri ur nettefer ( ayen yellan ilha neɣ ifuḥ) ur neskiddib. At tizumna lqayen caren ɣef yir tarewla, imi di tilawt (tarewla) ur telli, i lḥif, d aɛḍef, ur telli d asegzem neɣ d asewzel n yiɣeblan. Ayen ma ugaden ur yelli d tamettant neɣ d anejli. Ayen ma ugaden ɣer widen yeẓran d tizelgi n tikta, d usu n tmenqas, d tixidas n tegmat, d asluɣu n temda n tmusni :

Tseɛbeḍ ay aɣrum

Am wakken tesɛeb trewla

Tseɛbeḍ ay aɣrum

Ad ak-tisɛib liḥala

Ad tubeḍ ay aksum

Ad tbeddleḍ ay wudem ṣṣifa

Ad tgeḍ am uɛeggun

Ad yettwali wer yesla

Ad terwuḍ lehmum

D acu ara k-d-teg snitra ?

Ɣer wadda, d adabu n ṭlam, ma s ufella d titulest n yiduba. Akkin akka yemmeɣ uzulal ɣef leḥwari. Dihin neɣ da azaylal yettɛeddi ɣef lɣaci. Timiṭ n usirem tettwagzem qbel talalit, tiɣri nḥemmel tecceḍ, tunef ɣer yiɛewwiqen. Taddart teḍḥa-d tewḥel ! Xas ul yezzan yettnadi arfiq yufa-t-in ziɣ yefcel deg wakken yexmet di ddiq. Limer d taɣawsa, tezmer i lehmum acku ur tesɛi iḥulfan. Imi d amdan ay din, irebba umedyza ineẓman :

Leqraya u ṣlat nnbi

A Muḥend u lɛerbi

Kul cedda s lhemza

Nekk yid-s ur nettemecabi

Tewwi-d ad nɛebbi

Yerna ad tenernu d limala !

Tikwal, tinejlit tif yal awal ! Tikwal, d mernuyet i d ifer n lfal. Tikwal, d lḥentit i d ddwa n temsal. Abrid tekfa tidmi s yinig n wallaɣ, yettban d ubrin mi ara t-qazmen yiḍarren. Tabɣest tamaɛlalt tesmenyif igudar wicqa ma yella d agrireb. Snent tkellax i uzuzen n tasa. Tiɣuza ur tejbir tuga, ddant d yisyaxen. Tiɣri ur yerfid yiles, deg yiman tezreɛ inahit. Amkan ma yettban d lḥebs, d imawlan –is i

yesruḥen tisura. Tijmuyaɛ n tudrin qqiment d tilmawin. Jlan wid iten-iferun. Ɣaben wid yettmuqulen allen s allen. Kfan at tmusni iḥedqen, fukken at wawalen ireznen ǧǧan nnuba i yihyaden ad timẓen ɣef lesrar id -yekkan deg wanu n leqrun. Urrif mi yeḥfa ṣṣebr-is yendeh i kra yellan d acqirrew :

Ad rreɣ leɛqel di lḥila

Ma tugim leɛqel

Ad twalim tidderwect-iw !

Timehbelt-iw d nniya

Ma deg-wen tewḥel

Ad geɣ abrid i tḥarci-w !

Tiṭ ur tt-ttubbuyeɣ ara

Ad tt-ǧǧeɣ ad tmuqel

Ad tezrem amek tga tmuɣli-w !

S wawal win ara jerḥeɣ yeẓra

Akken ad iyi- isel

Di lmus cbu-d ay iles-iw

A tidderwect-iw !

Di tegnatin n beṭṭu, di teswiɛin deg ur d ufint lejwab tuttriwin, yettnadi wallaɣ iḥkimen. Assen deg idaq ṛṛuḥ i d- yessuter i yiman-is inig. Tirza tesṣawaḍ ɣef yiɣbula n tafat. Xas tenǧer tfidi iḍarren, idim yerɣan yesmendig ifadden. D akessar neɣ d asawen abrid ad yeknu acku d lebɣi i yettsewwiqen. Tamurt tesɛa tiɣemmar !

Deg At Jennad neɣ deg At Dwala. Di larebɛa Nat Iraten neɣ di Micli. Deg At Yanni neɣ deg Yiɣil Ɛali. Deg Ugni Yeɣran neɣ deg Icerɛiwen. Deg At Aḥmed neɣ deg Ilulen ɛussen yizemniyen ! Amedyaz ( Zedek Mouloud)i d- yelmen timusniwin akken ad tent- yenneḍ ɣef Yigawawen yefka-d amazan nettraǧǧu irkelli : Ma terreẓ tecbaylit d Muḥya i d- isuɣen, ma yewḥel umenṭas d Sliman i aɣ- d- yettlaɛin, ma temxundeq Tewrirt Musa d anza n Matoub i d- yuɣalen, ma tuli tagut ɣef tewrirt yettwattun d Lmulud Mammeri i aɣ- d- yettmalen, ma yennuɣna mmi-s n ugellil d Mulud Ferɛun i ad d- yettlummun, ma yeɣli uɣaled n nnif d Ṭawes Ɛemruc i d- yettsuɣun :

A tagelda n tatut

A tiɣremt n lemḥayen !

Ma yettinit yixef n tmeṭṭut

Yules-d lebɣi mertayen

Win yenwan tedl-it tagut

Aman fell-as i mmaren

Win yenwan yeffeɣ tagut

Aman di tfekka-s kkawen

Xiḍ neɣ seɣres

Zizdeg simes

Lxiḍ anda akken yeqres

Din i t-teḥbes !

Ait Slimane Hamid

Partager