Am yal tikkelt deg ara yemmet yiwen seg yinaẓuren-nneɣ neɣ n yimusnawen-nneɣ (llan yernu s tidet) ad nebdu, nekni s Leqbayel, ameǧǧed d usḥissef. Mi i t-nerra ɣer ddaw wakal din ad nezzi ɣer
tid-ak- nneɣ , ɣer ustehzi, ɣer tatut. Iwakken ixef-nneɣ ur aɣ- yettqasa , akken ad nessedhu tafrit-nneɣ (notre conscience) nesteɛmil nettarra-asen tijmilin di yal amuli n tmettant-nsen neɣ n tlalit-nsen . Akka i d nekni , s leqbayel, u waqila d awezɣi ad nbeddel. Alamma yessebleɛ wakal amdan i nettarra dhen-nneɣ ɣer wazal yesɛa.
Tamettant n Bouguermouh , ur txulef ara tiyaḍ. Di tudert-is yiwen ur yedli fell-as. Tura mi iɣab, nekkat deg yifassen-nneɣ u neqqar-as : « ah limer neḥsi ! Wamma asmi yedder melmi akka i as-id- nhegga ttawil akken ad yerr ɣer tilawt tirga izedɣen ixef-is ? Melmi akka i as- id- nessewjed adrim akken, isura yakk i itezzin deg uqerruy-is ( am usaru ɣef Tawes Ɛemruc) ad d- lalen ? » Ulac…baxlaf ( am akken it-id -yenna netta s timad-is) ibeddi n ugdud deffir-s akken ad d-yessufeɣ asaru amezwaru s teqbaylit « tawrirt yettwattun ». Iɛedda uzaylal… mazal wiyaḍ !
Segmi i d- yewweḍ yir isali n tmettant-is, mačči d yiwen umazan i d –ineɣlen ɣer uẓeṭṭa n Lweb ama di FaceBook neɣ di Twitter. Kul wa acu i d-yenna, kul wa amek i yenwa ad as- yerr tajmilt i d as iwulmen. Bugermuḥ yuklal tissemɣert acku d netta i yeṛẓan asalu i sinima aqbayli . Tissemɣer n urgaz am wa, d iseɣ u dayen ijebden ɣer nnif akked userhu( honneur). Annect-a yecbeh fell-aɣ nekni s Leqbayel yettɛuzzun wid igan udem i yidles-nneɣ akked nnekwa –nneɣ. Deg wannect-a ur nxulef ara igduden n ddunit meṛṛa i yettilin di lmendad i yimawlan n tmusni, i yinaẓuren-nsen imi zgan ttmektayen-ten-id akken aɣebbar n tatut d awezɣi ad yesbur isem-nsen !
Maca, annect-a, fell-aɣ nekni s Leqbayel, ur gelɛum ara akken ad neḥseb belli, s tidet, tuɣal-asen tejmilt i yirgazen akked tilawin igan lmul i yidles-nneɣ akked tutlayt-nneɣ. Ur gelɛum ara usmekti akken ad as- nini : « nerra lxir i wid iɛetben akken ad sbucɛen « Nekk » n ugdud-nneɣ ». Tamsalt teḥwaj ayen yugaren aya.
Akken tissemɣert i d asen- nbudd( i yimusnawen-nneɣ) ad tili tewweḍ ɣer yiswi-s, ilaq yewwḍ-d lawan ad neḍfer abrid nniḍen. Abrid ar yessufɣen targit ɛebban yinaẓuren-nneɣ, am Matoub Lounes, Taous Amrouche, Mouloud Mammeri, Cherif Kheddam, Slimane Azem, Haroun Mohamed, ɣer ugni n tilawt. Ayen i aɣ- ilaqen d tiwizi i yidles !
Ilaq tiwizi i yidles , akken ad d-njab isufar i tdukli-nneɣ. Ilaq tiwizi i yidles akken ad nejmeɛ allalen ara iseddun idles-nneɣ s ttawilat atraren am radyuwat, tilibizyun, sinima, amezgun, idlisen….
Bugermuh, s timmad-is, yenna deg tdiwennit (taneggarut yexdem akked yiɣmisen) i d-yefɣen deg El Watan n 5 di furar-agi : « sinima, nniɣ-as ar tufat. Xedmeɣ akken zemreɣ, ma tura ur sɛiɣ ara tabɣest ad nemreɣ lḥal akken ad d-ssufɣeɣ asaru nniḍen, s nmara akken i nexdem akked usaru « tawrirt yettwattun ». Akken ad ilin yisura( wid igerzen , iwenɛen) ilaq tadrimt. Maca, imerkantiyen n Leqbyal ur d- cligen ara deg yidles , ur llin ara d wid ara iṣerfen idrimen-nsen ɣef yidles. Ma d ddewla, mačči i yiwen am nekk iwumi ara tmud tadrimt akken ad ssaliɣ isura…. ».
Awal n Bouguermouh deg umkan-is ! Wamma acu i aɣ-iqerɛen ( nekni s Leqbayel) akken ur d- neslalay ara amezgun ( yernu s wawal) s teqbaylit. Anwa i aɣ-yugin akken ad nexdem isura ( wid n tidet mačči wid n uskeɛrar) s teqbaylit. Anwa i yeggulen deg-neɣ ur d -nessufuɣ ara iɣmisen s teqbaylit ? Anwa i yeggulen deg-neɣ ur nseɛɛuy ara Tilibizyuwat, rradyuwat s tutlayt-nneɣ( xas mačči di tmurt akkin deg ugemmaḍ) ? Anwa akka i yugin ad ilint tizrigin i yidlisen s teqbaylit ?
Amek akka( diɣ) , ur zmiren ara yiselwayen n tɣiwanin ad bnun di yal taɣiwant tizeɣwa i yidles, ixxamen n umezgun, tizeɣwa n sinima, timkerḍiyin …d ttawilat yakk icudden ɣer yidles aqbayli ?
I limer tikkelt-a ad as- nili di lmendad i tirga n Bougemouh ? i Limer ad iẓer d ṣṣeḥ tbedd twizi akken ad nerfed idles akken ad t- nesǧuǧǧeg ? Atta-n tejmilit ttraǧun seg-neɣ Mouloud Mammeri, Slimane Azem, Matoub Lounes ,Cherif Kheddam…
Ayen ttraǧun yimusnawen-nneɣ d iɣerbazen n uselmed n usufeɣ n yisura, iɣerbazen i uḥfad n yilugan n tira n iṣinaryuten. Ayen ttraǧun d iɣerbazen ara d- irebbin izaffen( comédiens) i umezgun akked sinima . Ayen ttargun d lakulat n uẓawan, n teklut. Ayen ttraǧun d tisɣunin i yidles akked tẓuri, d temkerḍiyin di yal tama. Ayen ttraǧun ahat yugar-iten am akken i d aɣ- yugar, imi ayen nettwali ass-a d lqifar. Ahdum yezzuzun kan ahdum wamma anamek n umeslay yella deg wanzi : lebɣi-nneɣ meqqer, ul –nneɣ meẓẓi.
Ait Slimane Hamid

