Tanmirt imi tellid, tanmirt imi tecnid ayen tecnid. Tanmirt i wid i d am-igan abrid akken ad kem-nesɛu d ayla-nneɣ. Cebban-kem akk medden, wa ɣer tjeǧǧigt, wa ɣer tfirellest, wa ɣer ttejra iɣummen tiẓgi!. Nekk ttawaliɣ-kem d lakul s unamek-is nesseḥ, anamek i d as-fkan wid i d as-yessnen.
Newwara d lakul axater aṭas i d-ugmen, i d-ttagmen wid yettanin tizlatin-is. Deg lawan lakul-nneɣ neqqar (ma tecfam a wid yeɣran aḍris-a):
“Xemsat ɛacara ṭṭiflen wa attamanna zziyada”. Lakul azzayri yessewzal iswan n umdam neɣ n tmeṭṭut, icudd-iten kan ɣer zzwaǧ. Ma d Newwara deg tezlatin teqqar zzwaǧ ur yettfut ara :
ttxil-m a yemma
Ini-as i baba
Ur iyi-ttɣur ara
Mazal-iyi mezziyeɣ
Eǧǧ-iyi ad ɣreɣ
Zzwaǧur yettfut ara.
Newwara tettwellih ɣer leqraya, ɣer tmussni, axater yis-s i la igem walla, yis-s i la ggemment tmura. Zzwaǧ ur yettfut ara, arraw ur yettfut ara.
Lakul azzayri, s uḍris-agi, neɣ s yiḍrisen wiyaḍ yecban wigi, i teldi tiwwura i wannuz n tmeṭṭut, yettwellih-itt kan akken ad tidir ddaw leɛnaya n urgaz, ama d argaz-is, neɣ baba-s, neɣ d gma-s, am wakken ur ilaq ara ad tidir i yiman-is, ilaq-as kan ad teddu deg tili n urgaz.
Ma d tameṭṭut deg tezlatin n Newwara ur d-tecqi ara seg wid yecnan ɣef zzin-is, neɣ xef lḥerma-s. Tger tamawt belli ula d wid agi , neɣ wiyaḍ, ḥesben-tt d lmal, ḥedd ur yecni ɣef lḥeqq-is:
Tecnam akk xef zzin-iw;
tecnam xef lḥerma kesbe
ḥedd ur d-yemmekti lḥeqq-iw
D lmal ttuneḥsabe
Tura mi d-ldint wallen-iw
Yid-wen ad mḥasabeɣ.
D acu tura mi d-ldint wallen-is, mi teɣra, tefhem, yid-sen (wid itt-iḥeqren) ad temḥasab.
Lakul azzayri yeslemd-aɣ tayri d acu d tayri n Lfarazdeq neɣ Ɛ∑enṭer ben Ceddad am wakken nekkni s yizzayriyen ur nessin tayri, ur necni tayri.
Ahaqel lukan neɣra tayri tecna newwara tili ur nettili akka d iɛeggunen n tayri, ur neẓri ula amek ara as-nḥulfu, neɣ amek ara tt-id-nessefali i wid nḥemmel. Tayri tecna Newwara tesserqiq ulawen, tessefsay ilsawen:
ẓid lweqt i sƐeddaɣ
yid-k a win Ɛzizen
Amzun di lemnam
urgaɣ ukiɣ-d ur d ufiɣ yiwen
Mi ẓzher-iw yebɣa ad k- ferqeɣ
Ɛuhdeɣ ddunit dayen,
Ɛuhdeɣ ddunit dayen;
teqqar daɣen:
Ru ar d-yedderɣel yiẓri-k
Daya i ak-yefnan a leɛmer
Win i tǧeɛleḍ d aḥbib-ik
Di lxir-ik ar d ak-yenker
Kulci berrik gar wallen-ik
Ad tkerheḍ teɣzi n leɛmer
Deg tezlatin n Newwara ad naf tizedt n tayri, anuxni n tayri, lexde3, lekdek…ad naf ayen akk yetthulfu umdan.
Ihi tanmirt a Newwara imi tecnid tayri, tamettut…tanmirt imi i d aɣ-d twehhad s abrid wayed, ur ax-teggid ara ad negrireb deg ubrid i d-a-d-nejren widen i d a-yeqqaren kunwi mačči d kunwi, ilaq ad tilim am nekni, ma ulac, ulac iken.
Nadia Brdous