Yetti useggas, yekcem di takurt i t-id-yurwen. Ayen s-id-yegla ahat kra cfan fell-as, ahat kra ttun-t dayen wahen tamuɣli-nsen ɣer wayeḍ-nniḍen id i teddun. Yetti useggas, ɣef kra mačči d-izli i-ibeddel, ɣer wiyaḍ anda iten-yeǧǧa i ten-mazal berken. Yetti useggas widen iḥarcen, yesdduklen lekdeb ɣer tidet seḥsaben acu ɣelten , ttqisin ayen ara d-ɣelten useggas ara d- illalen. Qqimen-d d wiyaḍ yallan d-ungifen ur neɛrif, widen iɛabden tirga ur d-nettawi ttembuddum s yimmi aseggas yelhan. Leɣrur mačči yiwet n tqendurt i-yettefeṣil i wid teɣwa nesma-s.
Yetti useggas , yezwi ɣef yiles lmenṭaq, yerra taganit deg amkan-is. Yeɛluleq yiles ɣer usali ara d-ileḥqen xas akkenb asali i-yurǧan netta ur d –yennunet. Deg ubrid, di leqhawi, deg annar, di tejmayɛit neɣ di tmezgida yiwent n tuttra id yettuɣalen : « amek akken-nni ? ». Yal wa yettraǧǧu lewjab, yal yiwen amek yesuli leḥṣab xas ulma leḥsab-nsen s yir alqafen. Yetti useggas, mazal ixef iɛalaq ɣer tsenant n tuttra. Tuttra d yir azuɣer imi lejwab-is yesmirjiḥ gar lewhi d wayen yellan . Qqaren mi tɣab tidet lekdeb iferq-itt di laɛcur.
Yetti useggas, widan yettcukkun deg iman-nsen, ur nefhim d acu-ten, ur negzi iwumi-ten mazal ttcukkun ɣef ayen akken deg ttcukkun. Widen yeẓran d acu llan, ifehmen ayen umu llan ɣef tidert n widen yettcukkun ttemderkalen. Yewɛar uxṣim ara d yekkan seg axxam-ik. Lemtul zazlen imazwura ɣef yimmi , wwin ixfawen-nneɣ ɣer yiri n-yifri. Asmi newweḍ ɣer immi n yifri nefka azuɣer i tibuhelt dɣa mebla ameyez deg immi-s nenebra. Ziɣen tikwal yelha yilem, yettak lemqud i tijugḥa. Teḍra-tt yid-nneɣ am win yugaden tikli deg yiḍ, yerna yettxatal tafat n ṣbeḥ. Nnan dḍuh n tmeddit yesgan, win yegnan ḥesb-it yertaḥ.
Yetti useggas, yeqqim iniɣem di ṭerḥa, ma d ṛṛuh yenṭeḍ ɣer telqa. Wisen yedder wissen yemmut. Ula d lmut yeɣba unamek-is. Lḥila n lefhem teččur, tibḥirt ara d yawwin tiskar teqqur. Yella deg awal : siwa win yedren i yettmattaten. Qarren widen yeẓran : win yemmuten yettuɣaled, ma d win ur nessin amek ara yemmet, yeǧǧa ṛṛuh ibedd ɣef lmedwed. Tequjar liḥala, wejir ikaref ifaden. I yal yiwen taqenuzt id as-ilaqen, i yal yiwen tamacahut ara t-yesedhun. Netta limer di brarḥent Wellen, limer di ẓeblen iwerquqen tili nuffa di tfaka temeɛlalt i yettneẓma yixef. Sfina n yinnig teqlɛa, win yeddan yedda ma d wayeḍ yettraǧǧu ara teqlaɛ Meqlaɛ !
Yetti useggas, annar n-yidles yesbek. Tizlit-nni iɣ-yeggan ccan yiwwas ass-a yulli-t wadal n tacmet. Ur d-yegri uḥiḥa aɣ-yezuznen, ur d-grin icanayen iɣ-tt-itteqden. Yekcem wawal di tazrugt n wammus . Yesbur lɛib talba n yiseɣ armi yekcem yiseɣ di tjeɛbubt n leḥya. Yesleb win yettnamaren allaɣ yuggin tahuski. Yeslab win yenwan anṣib deg alluḍ. Asmi iɛedda uẓayaḍ n ccetwa fɣen-d yir iberiqen akken ad berqen. Limer di negzi timsal abariq ,ulma yerna asrifeg, di tillawt d-aweṭṭuf kan. Qqaren deg awal : « ay axaraẓ, xas a tuɣaleḍ d lbaz ma d laṣel-inek d axaraẓ ! »
Yetti useggas yemmut, lmut-is tesader leɛrur. Alqafen n wurar d-adrim, adrim yeserqas tmaɛ. Ccan yelha ma d –ak yesmeɣer, dirit ma d-ak yeḥqer. Di timhujrit i -yuffan medden nfaɛ. Di tuṣda uffan medden lemnaɛ. Urran ismawen s tadwet n lḥif, weqmen lmendad i tikelax. Widan umu yefsi waggus n nnif, fkan udem i tugna, widan ɣef i-iẓmeḍ uɣilif fkan lmendad i tucḍa. Yettqejim ccer di lxir, yettreǧǧim leḥcic lwerd, yettxebic unajal ṣṣifa, yesirid useɣwan udem, yeberttex lmɛqul ɣer wanu n tizelgi. Asmi yeɛugen unzi nesla yeqqar-as : « a wi yeddan d win yellan ddew-as ; yal tallit ad a t-yerkeḍ. Di ddewla n waklan, d lewṣif i d- ṣelṭan.
Yetti useggas, cergent tiwriqin deg adlis. Widan iɛabden tusna, rran asxuref d lmeɛna. Widan ijebden amrar rran axnaq d aslaf,widan yeṭṭfen ṣrima rran tikarac d asuden , widan yettcuddun ansis di tili rran tizumna d-ashatref. Yir ibecmaqen ur zmiren i udfel n-wussan. Aseḥmu ur yelli d tuqda n-ufaxar,asgunfu ur yelli d acxar neɣ d-aqaṣer. Lkil ma imal, anfal-is ḥedd ma t-iqazem . Ala win yewten d win yettewten i yeẓran sseba n taluft . Ayen yefka uyeffus aẓelmaḍ s lḥir at-id yecelqef . Ziɣen yella deg awal : « ɛami yefka tikeri-tt, yendem yerri-tt ».
Yetti useggas tideray n yiman mačči d yiwet. Snint timseḥṣal ɣef uzrar yettin ɣef imegraḍ n tidmi. Awal yuɣal yestewḥac . Adari d ḥlajɣar s wacu ṣṣwab iḍac. Yal tadyant nedla fell-as, yal lɛib ad yettqiṭir. Win yenwan tudert d tmesxir, s yir aḍḍu i yettṣuḍu di lkir. Ijujaḥ id yettalin fɣen-d seg yir times. Times taṣamaṭ yeǧǧen tasa deg afriwes. Anda-t umesnaw ? Anda-tt tmusni anda akka teda tusna ? D win ur nessin tikli i tazart i ibedden, ass-a, ɣer userwet. Tewɛar taqbaylit deg yimmi n win umu icreg yiles. Diri-t yiles n win id yeqaren ayen yenɣunza wawal. Tisertit ma yella d abrid, abrid yexḍa-t tisert-it si serwaten ihyaden n tutlayt.
Yetti useggas, amer ad iban wayeḍ. Yeɛraq i yiẓri anwa igli wuɣur ara yezzi s wallen. Iḍeli, am yir aḥackul, yettban yemsex, azekka, am yir asafer, yettban yesleb. Ɣunzan aman iɣeẓran, ɣunzan waman isafen, ɣunzan isafen igarawan. Lebḥer ma yeḥčer yečča , ma yessusem yeseblaɛ. Ulac laman deg ayen tejmaɛ telqay. Ulac letkal ɣef uffir yellan ddew yiles. Ayen id nnan ibaraḥen d-amur ayen ɣumen ifaraḥen d-amur nniḍen. Ulama reẓẓfen medden, mačči d ayen bɣen id ttafen. Akkin, ɣer widan yeṭṭfen ixef n tadyant imal, xas ma ɣer-nneɣ d ameɛlal, ɣer ɣer-sen d timiṭ n miḥlal. Asmi qqaren : « ulac lebni mebɣir lsas » nekni neqqar : « ayen yebnan ɣef yir lsas, ilaq ad iɛiwed lsas. » Ziɣema kulec d tikelax ! Anẓad iferqen tidet ɣef tikerkas, ahat asɣers-is d telqa n ṛsas. Akka d i tadyant n wid yeksen uṭṭun akken ixef-nsen ad yeṭṭenṭṭun !
Ur yetti useggas alarmi yečča deg useggas. Aseggas yekfan wid yestufan dlan fell-as, neqim nukni s-at lbeḍna n-uɛryan am lmegget nettmejid fell-as. Tikwal mi tzad lmeḥna-s, s lḥir i nemḥa lêgra-s, tikwal mi tzad lɣela-s am yiḍ am azal nesḥitil deffir riḥa-s. Afus ireggin ilem yeẓra kan d tirgaɣef ufagag i la yettelem wama aseggas ala lexṣas deg nella id yewwin awal fell-as.
Ait Slimane Hamid