Yetti useggas

Partager

Yetti useggas, yekcem di takurt i t-id-yurwen.  Ayen s-id-yegla ahat kra cfan fell-as, ahat  kra ttun-t dayen wahen tamuɣli-nsen ɣer wayeḍ-nniḍen  id i teddun. Yetti useggas, ɣef kra mačči d-izli i-ibeddel, ɣer wiyaḍ anda iten-yeǧǧa i ten-mazal berken. Yetti useggas widen iḥarcen, yesdduklen lekdeb ɣer  tidet seḥsaben acu  ɣelten , ttqisin ayen ara d-ɣelten useggas ara d- illalen. Qqimen-d d wiyaḍ yallan d-ungifen ur neɛrif, widen iɛabden tirga ur d-nettawi ttembuddum s yimmi aseggas yelhan. Leɣrur mačči yiwet n tqendurt i-yettefeṣil  i wid teɣwa nesma-s.

Yetti useggas , yezwi ɣef yiles lmenṭaq, yerra taganit deg amkan-is. Yeɛluleq yiles ɣer usali ara d-ileḥqen xas akkenb asali i-yurǧan netta ur d –yennunet.  Deg ubrid, di leqhawi, deg annar, di tejmayɛit neɣ di tmezgida yiwent n  tuttra  id yettuɣalen : «  amek akken-nni ? ».  Yal wa yettraǧǧu lewjab, yal yiwen amek yesuli   leḥṣab xas ulma leḥsab-nsen s yir alqafen.   Yetti useggas, mazal ixef iɛalaq  ɣer tsenant n tuttra. Tuttra d yir azuɣer  imi lejwab-is  yesmirjiḥ gar lewhi d wayen yellan . Qqaren mi tɣab tidet  lekdeb iferq-itt  di laɛcur. 

Yetti useggas, widan yettcukkun deg iman-nsen, ur nefhim d acu-ten, ur negzi iwumi-ten  mazal ttcukkun ɣef ayen akken deg ttcukkun. Widen yeẓran d acu llan, ifehmen ayen umu llan  ɣef tidert n widen yettcukkun ttemderkalen. Yewɛar uxṣim ara d yekkan seg axxam-ik. Lemtul zazlen imazwura  ɣef yimmi , wwin ixfawen-nneɣ ɣer yiri n-yifri. Asmi newweḍ ɣer immi n yifri nefka azuɣer i tibuhelt   dɣa mebla ameyez deg immi-s nenebra. Ziɣen tikwal yelha yilem, yettak lemqud i tijugḥa. Teḍra-tt yid-nneɣ am win yugaden tikli deg yiḍ, yerna yettxatal tafat n ṣbeḥ.  Nnan dḍuh n tmeddit  yesgan, win yegnan ḥesb-it yertaḥ.

Yetti useggas, yeqqim iniɣem di ṭerḥa, ma d ṛṛuh yenṭeḍ ɣer telqa. Wisen yedder wissen yemmut. Ula d lmut yeɣba unamek-is.  Lḥila n lefhem teččur, tibḥirt ara d yawwin tiskar teqqur. Yella deg awal : siwa  win yedren i yettmattaten.  Qarren  widen yeẓran : win yemmuten yettuɣaled, ma d win ur nessin  amek ara yemmet,  yeǧǧa ṛṛuh ibedd ɣef lmedwed. Tequjar liḥala, wejir ikaref ifaden.  I yal yiwen taqenuzt id as-ilaqen, i yal yiwen tamacahut ara t-yesedhun. Netta limer di brarḥent Wellen, limer di ẓeblen iwerquqen tili nuffa  di tfaka temeɛlalt i yettneẓma yixef.  Sfina n yinnig  teqlɛa, win yeddan yedda ma d wayeḍ yettraǧǧu ara teqlaɛ Meqlaɛ ! 

Yetti useggas, annar n-yidles yesbek. Tizlit-nni  iɣ-yeggan ccan yiwwas ass-a  yulli-t wadal n tacmet. Ur d-yegri uḥiḥa aɣ-yezuznen, ur d-grin icanayen iɣ-tt-itteqden. Yekcem wawal di tazrugt n wammus . Yesbur  lɛib talba n yiseɣ armi  yekcem  yiseɣ di tjeɛbubt  n leḥya. Yesleb win yettnamaren allaɣ yuggin tahuski. Yeslab win  yenwan anṣib deg alluḍ. Asmi iɛedda uẓayaḍ n ccetwa fɣen-d yir iberiqen akken ad berqen. Limer di negzi timsal abariq ,ulma yerna asrifeg, di tillawt d-aweṭṭuf kan. Qqaren deg awal : « ay axaraẓ, xas a tuɣaleḍ d lbaz ma d laṣel-inek d axaraẓ ! »

Yetti useggas  yemmut, lmut-is tesader leɛrur. Alqafen n wurar d-adrim, adrim yeserqas  tmaɛ. Ccan yelha ma d –ak yesmeɣer, dirit ma d-ak yeḥqer. Di timhujrit i -yuffan medden nfaɛ.  Di tuṣda uffan  medden lemnaɛ.  Urran ismawen s tadwet n lḥif, weqmen  lmendad  i tikelax. Widan umu yefsi waggus n nnif, fkan udem i tugna, widan ɣef i-iẓmeḍ uɣilif fkan lmendad  i tucḍa. Yettqejim ccer di lxir, yettreǧǧim leḥcic  lwerd, yettxebic unajal ṣṣifa, yesirid useɣwan udem, yeberttex lmɛqul ɣer wanu n tizelgi.  Asmi yeɛugen unzi nesla yeqqar-as : « a wi yeddan d win yellan ddew-as ; yal tallit ad a t-yerkeḍ. Di ddewla n waklan, d lewṣif i d- ṣelṭan.

Yetti useggas, cergent tiwriqin deg adlis. Widan iɛabden tusna, rran asxuref d lmeɛna. Widan ijebden amrar rran axnaq d aslaf,widan yeṭṭfen ṣrima rran tikarac d asuden ,  widan yettcuddun ansis di tili  rran  tizumna d-ashatref. Yir ibecmaqen ur zmiren i udfel n-wussan.  Aseḥmu ur yelli d tuqda n-ufaxar,asgunfu ur yelli d acxar neɣ d-aqaṣer.  Lkil ma  imal, anfal-is  ḥedd ma t-iqazem . Ala win yewten d win yettewten i yeẓran sseba n taluft .  Ayen yefka uyeffus aẓelmaḍ s lḥir at-id yecelqef . Ziɣen yella deg awal : « ɛami yefka tikeri-tt, yendem yerri-tt ».

Yetti useggas tideray n yiman mačči d yiwet. Snint timseḥṣal ɣef uzrar yettin ɣef imegraḍ n tidmi. Awal yuɣal yestewḥac . Adari d ḥlajɣar s wacu ṣṣwab iḍac. Yal  tadyant nedla fell-as, yal lɛib ad yettqiṭir. Win yenwan tudert d tmesxir, s yir aḍḍu i yettṣuḍu di lkir. Ijujaḥ  id yettalin fɣen-d seg yir times. Times taṣamaṭ yeǧǧen tasa deg afriwes. Anda-t umesnaw ? Anda-tt tmusni anda akka teda tusna ?  D win ur nessin tikli i tazart i ibedden, ass-a, ɣer userwet.  Tewɛar taqbaylit deg yimmi n win   umu icreg yiles. Diri-t yiles n win id yeqaren ayen yenɣunza wawal. Tisertit ma yella d abrid, abrid yexḍa-t tisert-it  si serwaten ihyaden n tutlayt.

Yetti useggas, amer ad iban wayeḍ.  Yeɛraq  i yiẓri anwa igli wuɣur ara yezzi s wallen. Iḍeli, am yir aḥackul, yettban yemsex, azekka, am yir asafer,  yettban yesleb. Ɣunzan aman iɣeẓran, ɣunzan waman isafen, ɣunzan isafen igarawan.  Lebḥer ma yeḥčer yečča , ma yessusem yeseblaɛ. Ulac laman deg ayen tejmaɛ telqay. Ulac letkal ɣef uffir  yellan ddew yiles. Ayen id nnan  ibaraḥen d-amur ayen ɣumen ifaraḥen  d-amur nniḍen.  Ulama reẓẓfen medden, mačči d ayen bɣen id ttafen. Akkin, ɣer widan yeṭṭfen ixef n tadyant  imal, xas ma ɣer-nneɣ d ameɛlal, ɣer ɣer-sen d timiṭ  n  miḥlal. Asmi  qqaren :  « ulac lebni mebɣir lsas » nekni neqqar :  «  ayen yebnan ɣef yir lsas, ilaq ad iɛiwed lsas. » Ziɣema kulec d tikelax !   Anẓad iferqen  tidet ɣef  tikerkas, ahat asɣers-is d telqa n ṛsas. Akka d i tadyant n wid   yeksen uṭṭun akken ixef-nsen ad yeṭṭenṭṭun ! 

Ur yetti  useggas alarmi  yečča deg useggas.  Aseggas yekfan wid yestufan dlan  fell-as, neqim nukni s-at lbeḍna n-uɛryan am lmegget nettmejid fell-as. Tikwal mi tzad lmeḥna-s, s lḥir  i nemḥa lêgra-s, tikwal mi tzad lɣela-s am yiḍ am azal nesḥitil deffir riḥa-s.  Afus ireggin ilem yeẓra kan d tirgaɣef ufagag i la yettelem wama aseggas ala lexṣas deg nella id yewwin awal fell-as.

Ait Slimane Hamid

Partager