“I tufra akked udari, iban ujeγlan-nni, γef wayen i d-tbubbeḍ ay aεarus…’’

Partager

Deg yiwen n usarag i yexdem Rachid Ali Yahia γef tesγent (crise) n 1949 d umussu aγelnaw deg uxxam n yidles Mulud Mεemmri ddurt iεeddan, wid-nni yenwan ad d-swen kra n tuffirin, uγalen-d akken-nni yenγa-ten fad zyada γef wid i d-yeswan ssem. Akken kan yebda, yesḥassef imi ur yezmir ara ad d-yehder s teqbaylit netta i tecγeb taluft n wid ur tt-nhedder ara. ‘’Nettrağu ad aγ-d-yini anwi-ten wigi i yellan mgal tamaziγt di lweqt-nni. Ad aγ-d-yefk ismawen. Netta yerra-tt ala di tyita di Leqbayel ! La d-yeqqar ur nhedder ara sdat Ait Ahmed nettagad ad aγ-yessenz. La d-yeqqar Abane Ramdane d Ouamrane stenyan fell-i i wakken ad iyi-nγen. La d-yeqqar Benaï Ouali ur yeγri ara yehwa-as kan i winna yuran fell-as ad t-yesmucceε. U yessegra-tt-id d akken s kra n wayen yuran 90% d lekdeb.Imi ala Leqbayel i d-yuder, ihi d nutni i d aεdawen n tmaziγt ?’’ I aγ-d-yenna Ramdane.

Si tama-nniḍen, yesḥassef aṭas imi i d-yella uselmed n tmaziγt s teqbaylit di tmurt n leqbayel, s tcawit γer yicawiyen, s tmeẓabit γer yimẓabiyen…γer γur-s ilaq s yiwet n tutlayt, s tmaziγt. ‘’Lukan ad aγ-d-yini anda ara tt-naf, s uzekka ad tt-id-nawi. Neγ ad nerğu ar d-tlal ? Ruḥ a taεacurt ad yeww uḥeddur ad teččeḍ.’’ I as-yenna yiwen.

Mass Rachid Ali Yahia, yeṭṭalab deg yizzayriyen ad dduklen, ad gen tagmat meεna mi as-d-mmeslayen γef gma-s Abdennour Ali Yahia, yenna-d : ’’Abdennour, d gma kan s baba d yemma (uniquement frère biologique), d netta i d aεdaw-iw ameqqran di ddunit.’’ Axxam-is ur as-yezmir, lğameε yeṭṭef-as amezzir. Ma γef wayen yeḍran deg umussu aγelnaw,yeṭṭalab deg yimdanen ad fehmen timsal, ur kkaten ara deg wid yellan deg-s. ‘’Ula d nekk ddiγ di tmuγli-nni i d-yeqqaren nekni d Aεraben. Armi γriγ Mustapha Kamel i faqqaγ.’’ I d-yenna. Wissen kan acuγer wiyaḍ faqqen si zik i wacu i bγan ?Ihi, ad tt-nefk akk i uxessar, ass-a, azekka melmi i aγ-lummen ad asen-nini d taswiεt i d-yennan akken, ilaq ad aγ-tfehmem. Ad twehmeḍ, d arrac imecṭaḥ faqqen u nnan deg useggas 1994 : ‘’ulac lakul ma ulac tamaziγt’’. Wid-nni n umussu aγelnaw d irgazen werğin i as-nnan :’’ulac ENA ma ulac tamaziγt.’’ ‘’Ulac PPA-MTLD ma ulac tamaziγt’’. ‘’Ulac FLN ma ulac tamaziγt’’ ‘’Ma ulac tamaziγt, ulac, ulac, ulac…’’ Γef wakken i d-yenna, ur yettaru ara timektiwin-is (ces mémoires) axater ur yezmir ara kan ad d-yini bnadem tidet daymi yugi ad tent-yaru. Meεna yeqqar-itent-id s timawit deg yisaragen. Telha tagi ! Ass-a, neεya deg umeqelleε-nwen. Awit lintrit, testeεfum. Snesren-awen-tt gar yifassen. Meεna ulac aγilif, terbeḥ JSK ass-nni n lğemεa deg unnar-is.

Mi as-nnan i wacuγer ur temmuteḍ ara ? Yenna-d yella yiwen yesseḥbibir fell-i yerna yella d aεdaw-iw. Ur ẓriγ ara acimi ?

Hocine.M

Partager