Takerboust

Partager

Takerboust, d taddart tameqqrant deg tmurt n leqbayel. D taddart, diɣ, n Slimane Amirat aselway n ukabar MDRA iwumi yeḥbes wul-is mi akken iwala aselway Boudiaf yemmut. D taddart n tmedyazt Ɛeddidi Ulefṣiḥ i yettemǧaddalen deg unnar akked Mohand Said Amlikeche deg lqern wis 19. Takerboust, d tamdint deg taddart, d taddart n temdint. Akken yebɣu kecment-d, deg yiseggasen-agi ineggura, tuddsiwin tijdidin deg useddi n leqdic n taddart, meɛna ‘’aẓar, yezga, yetabaɛ tara’’. Werǧin bran i ṭṭbel deg waman, win yeṭṭfen deg leɛwayed yessawaḍ

Takerḍa n Takerboust.

Takerboust gar 9 n tudrin n tɣiwant n Aghbalou deg lwilaya n Tubiret, tebɛed fell-as s 70 n kilumitr. Zedɣen deg-s ugar n 12000 n yimdanen : azgen n wayen tesɛa tɣiwant. Tesɛa tilisa akked lwilaya n Tizi Uzzu d Bgayet : Iferhounene, Ibehlal seg usamar, Selloum seg umalu, Tirourda seg ugafa, ma yella deg unẓul, d Tazmalt. Ɛlayet ɣef lebḥar s 906 n lmitrat. Ɣur-s axxam n usejji, snat n temkerḍyin, axxam n waddal, axxam n yidles (yella d aɣerbaz), tizeɣwin n tɣuri…atg. Am wakken llant snat n tiddukliyin. Yiwet n waddal, tayeḍ n yimeɛḍar.

Isem ‘’Takerboust’’.

Isem Takerboust (Taqerbust), fkan-as-t ɛlaḥsab n umekkan n wanda i tella. Tezga-d seg tewrirt yecban aqerbus. Am uqerbus n tbarda (La tour). Tagi d Takerboust taqdimt. Syin imezdaɣ-nni ṣubben d akessar ɣer umekkan anda llan akka tura u qqaren-as, diɣ, Takerboust. Ma d awal Aghbalou (Aɣbalu) d amekkan anda llan waman neɣ d lɛina akken i as-qqaren deg kra n tamiwin. Mazal imekwan, ar tura, iwumi qqaren ibraḥen n uɣbalu.

Amezruy d tmetti.

Amek i d-tṣubb taddart taqdimt ɣer umekkan n tura ?

Zik, yella-d cwal gar yimezdaɣ n tama n ufella : Takerboust taqdimt akked tamawin-nniḍen. Ɣef wakken i d-nnan, ttnaɣen ɣef tama n wadda. Ihi, yekker yiwen urgaz qqaren-as Sidi Youcef, yerkeb-d tagmart-is, iṣubb-d d akessar. Ileḥḥu armi teḥbes, dɣa, yeqqim din. Syin d asawen, s kra n win yebɣan ad d-iṣubb ɣer din, ad as-yili Sidi Youcef deg leɛnya.. Akka i yesddukkel cmel n wid yellan,zik-nni, ttnaɣen. Bnan-as taqubbet,mazal-itt ar ass-a n wussan.

Takerboust d At Mlikeche.

Taqṣiṭ n Ɛeddidi Ulefṣiḥ.

Nnan-d seg zik Takerboust d Wat Mlikeche d aɛdawen. Zgan d amennuɣ. Ihi,uqbel ad nnaɣen swayen-nniḍen, ad zwiren ad mǧaddalen yimdyazen-nsen n yisefra. Takerboust, tettmuddu Ɛeddidi Ulefṣiḥ, At Mlikeche ad d-fken Mohand Saïd Amlikeche. Mi ara selken amǧaddel s yisefra, d nnuba n umennuɣ. Nnand-d, syin, Ɛeddidi Ulefṣiḥ ad tuɣal s deffir n Wat n Tqerbust, ad asen-d-tettawi isefra imḥaddayen ara asen-irennun deg tebɣest. Nnan-d, daɣen, yal mi ara d-iwexxer neɣ yerwel-d yiwen, ad t-tweccem s tumlilit s deffir-is s tuffra. Tettawi yid-s timeṣleḥt tedhen tumlilt. Akken kan ara d-yuɣal winnna ɣer taddart, ad iban d akken d arxis imi d-yewwi tumlilit deffir-is yerna ur ifaq ara.

Wwin-d asefru fell-as.

‘’Ɛeddidi Ulefṣiḥ,

Mm ugerjum yettṣiḥ,

Yekkaten irgazen irewlen s tumlilit.

Teqqar-asen : ‘’nekk yid-wen ɣer ‘Tmexbust’.’’

Takerboust, d taddart n 132 n yimeɣras.

Deg useggas n 1958, tenɣa Fransa 54 n yimjuhad deg yiwen wass, deg wasif. Deg useggas-agi, i d-kkren yimezdaɣ n taddart-agi u nnan-as i De Gaule, ‘’Ulac Lvuṭ’’. Ugin ad vvuṭṭin. Kecmen-d lɛesker ɣer taddart, wwten-ten-id yimjuhad s berra, syin yella-d wayen i d-yellan. Akka i tedder taddart deg leḥris d ẓẓur armi d 1962. Imezwura yemmuten d wi : Tansaout Arezki, Moulla Med Said d Moulla Med Larbi.

Segrarben yiṛumyen leḥwari i Wat taddart, bnan deg umekkan-nsent axxam n tɛessast aɛlayan ansi i ttwalin ɣer yal tama.

Seg taddart-a i tebda ‘’La patrouille à l’est’’ i yerra Amar Laskri d asaru deg useggas n 1971.

Aɛiwen n umyurar Zidane i tiddukla n yimeɛḍar.

Ddurt-agi kan iɛeddan i d-iceyyeɛ Zinedine Zidane yiwet n l’ambulance i tiddukla n yimeɛḍar n tama-agi. Akken i aɣ-d-yenna uselway-is, Mass Bouâraba Tarik, iceyyeɛ-asen-d aṭas n ttawilat-nniḍen, gar-asen, ikersiwen ileḥḥun i yimeɛḍar.

Amek tetteddu taddart ?

Seg taggara n yiseggasen n tmanyin ar ass-a, timetti tunaf ciṭ ɣef tesqamut n taddart imi i d-nulfan wassaɣen-nniḍen gar yimezdaɣ akked yikabaren n tsertit. Ladɣa imi mgaradent tmuɣliwin gar wahilen isertanen. Ula deg yiseggasen-nni n rrebrab, xas akken yella leḥris, meɛna ur ṣsawḍen ara yimezdaɣ ad fernen tikti yedduklen mgal rrebrab, ɣef wakken i aɣ-d-yenna yiwen uselmad i yessnen akken ilaq timetti-a imi yexdem, yakan, tazrewt d unadi fell-as. Acerrig ikemmel deg yiseggasen-nni yimezwura n 2000 deg temsalt-nni n leɛrac. Taggara-a, d ugur-nniḍen i d-yennulfan. Acu kan, akken yebɣu yili lḥal, imezdaɣ n tqerbust ur brin ara i ṭṭbel deg waman. Xas ulamma sḥasfen ciṭ akka ɣef tesqamut n taddart meɛna lecɣal ddan akken iwulen : xelqen-d tiseqquma n yiḍwaren i d-yelhan s yisenfar-nsen akked wassaɣen i d-yettilin akked uselway n tɣiwant. Ma nefka-d kan yiwen umedya gar yisenfar, ad naf yiwen uḍwar yebna tala deg tama-ines mebla ma yessuter kra deg tesqamut n taddart neɣ deg tɣiwant. Xas llant tmuɣliwin yemgaraden, ahat d ayen yelhan deg tugdut, meɛna imezdaɣ mazal ṭṭfen deg leɛwayen-nsen. Ass-nni mi d-nɛedda syin, dɣa, i nufa lewɛadi deg taddart. Mi nesteqsa ɣef wansi i d-yekka wučči-agi akk, yenna-d Mass Arfik Yahmi : ‘’yal lǧemɛa, nessufuɣ-d lewɛadi. Ulac d acu yecban leɛwayed n leqbayel’’.

Mazal ttɣimin yimdanen d agraw deg tejmaɛt. Mazal leqder gar umeqqran d umecṭuḥ.

Ula d aselway n tɣiwant, yal mi ara yebɣu ad yemmeslay akked yimezdaɣ-is, yettemlili deg tejmaɛt neɣ deg yiḍwaren mačči deg tɣiwant. D aselway n tɣiwant i d-yettruḥun ɣer yimezdaɣ mačči d nutni i yettruḥun ɣer uselway n tɣiwant. Deg unnar, dɣa, i tnufa, ula d nekni, mi newweḍ ɣer din. ‘’D imezdaɣ i yi-d-yeqqaren d acu n yisenfar i ḥwaǧen, mačči d nekk i yettḥettimen fell-asen. Xas ulamma tikwal mačči sɣur-i i teqqim’’. I aɣ-d-yenna Mass Bellal Nacer aselway n tɣiwant.(Ur yetabaɛ kra n ukabar). Akka i d-yefka amedya ɣef wasmi yefreq ixxamen. Yejmeɛ-d akk wid-nni yeṭṭalaben ixxamen, yenna-asen ad nwalit lwaḥid wid ara yawin gar-awen. Yella-d umsawa mebla cwal.Takerboust, mechuret s tfellaḥt. Tama n ufella, ɣur-s lexrif d lḥeb lemluk. Ma d tama n wadda d azemmur. Mechuret, daɣen, s ttrebga n lmal imi gtent tẓegwin. Tikwal, lmal ikess weḥd-s i yiman-is.

Kra n wudmawen.

Slimane Amirat : d amjahed ameqqran. Yedda d Krim, Ouamrane , Boudiaf…atg Yexleq-d akabar MDRA. Yeḥbes wul-is mi iruḥ ad d-iẓur tafekka n Boudiaf asmi i t-nɣan.

Zerrouk : ula d netta d ameddakel n Slimane Amirat. Gar wid yewwten Boumediène s ṛṣas.

Afḍis : d afus ayeffus n Amirouche. Iḥemmel-it aṭas. Yeqqur uqerru-s, ur yettagad ara daymi i as-ssawalan akka.

Chikh Lhocine : d acennay aqdim, yeḥbes deg yiseggasen-nni n 70.

Ihaddaden Mourad : ula d netta d acennay acu kan yemmut d ameẓyan. Yenɣa-t rrebrab deg yiseggasen-nni n 90, smana uqbel ad d-yeffeɣ seg lɛesker.

Salah Ialouchène, Hend Lefsih, Mohend Oumesaoud Lefsih d Addidi Ulefsih : d imedyazen imeqqranen.

Ha-t-an yiwen usefru n Ɛeddidi (Addidi) Ulefṣiḥ :

Bacaɣa

‘’Nniɣ-ak a bacaɣa,

Anida i ak-yeɣḍer yiḍes.

ḥekkun-iyi-d ɣef ubeckiḍ-ik,

yuli-t ṣḍid yulles.

Tḥezneḍ a Lla Meǧna,

Ha-t-aya teqqim weḥd-s.

Nniɣ-ak a bacaɣa,

Anida i ak-yeɣder laman.

Ḥekkun-iyi-d ɣef ubeckiḍ-ik,

Yuli-t ṣḍid deg waman.

Tḥezneḍ a Lla Meǧna,

Tasagumt tesɛa imawlan.’’

Deg taggara, ad snemreɣ aṭas tawacult Bellal am Nacer am gma-s Nouredine, Takfarinas Bouakline, Moulla Ali, Bellal Slimane, Ihaddaden Abderrahmane, Tamsawt Bachir, Abbas Cherif d imezdaɣ akken ma llan. Mebla ma ttuɣ Merzouk Boumala i yeddan yid-i d amnir s GPS-is seg Tizi Uzzu.

Hocine.M

Partager