Yettmiḥin wawal, yu ɣal yettmejid. Gar yenzizen n snitra, taɣect trekkem, urfan ttenfalen, tiɣri tcerreg amendil n tsusmi : “Mi luẓẓen ad ak-ttren / mi rwan ad ak-ččen / ḥuzzen-aɣ ẓḍan tisas”. Lwennas yerẓa addud i tsusmi, iga afriwen i tebɣest. Isenned ɣef teεkazt n tnaslit yerra awal i tiɣri n yidammen yenna : “D idammen i yi-d-yesneṭaqen / greɣ-d am qajmur s asif”.
Di tilawt, asif s tidet yeḥcar, ikuftawen-is ttreǧǧimen-d d tiwuɣa, di tazzla-s yewwi-d iɣilifen. Asif iḥemmlen d win d-yezzuḥben lbaṭel aberkan, d win d-yeglan s ccwal, d lemḥayen. Maca, xas akken lweεd iteqqes, Matoub yumen s ljehed n tmenna : “Idurar nedheɣ yes-sen / ṣṣut-iw anwa ur as nesli ara / xas akka kkawen yifaden / zerεeɣ awal yennerna”. Seg yimir tiɣri tefka iẓuran s telqey akken ad tenced i lmendad Ccix Muḥend u Lḥusin i d yennan : “Taqbaylit lsas-is d awal”. Ulac ayen d-yettlalen seg yilem. Matoub Lounès isenned ɣef wid i t-id-yezwaren, acku yeẓra am wakken i as-yenna Slimane Azem deg wawal-is : “Lsas ɣef i nebda lebni / s lemtul d lemεani / ǧǧan-aɣ-t-id yemɣaren”. Maca ddaw laεnaya n leqlam n lwennas, awal yewwi tilelli-ines, yenfel akkin nnig yifargen yellan, akken ad d-inadi tugniwin-nniḍen, tid ara iressin taqbaylit deg wannar n tsekla tahrawant. Gar yifasen-is, ddaw tahuski n unḥiḥa-ines, yuɣal usefru yesbur talaba tatrart, yewwi aɣanib werǧin nennum : “Nekk d uzzal ddnub-im d ddkir / ijebbed-iyi lḥir / fell-i kan i-yettnadi”.Amdan amunen yettagi tilisa, yettwali-tent d timedlin i usnulfu, d uguren mgal tikli ɣer zdat. Wid yebɣan awal, iḥettem-it lḥal ad ten-iqazzem yenna : “Xas ḥarni rebεa leḥyuḍ / xas yecceḍ ubrid awiɣ / ma nnan-iyi s anda tetteduḍ / ad asen-iniɣ nekk d Amaziɣ”.
Meεna anadi ɣef lasel, lebni n timadit d abrid yessawnen yeččuren d isennanen, amedyaz yeẓra aseqqi-ines d asamem. Anwi d anwa ? Anwi i d aḥbib ? Anwi i d axsim ? ɣer yehdumen yettnerni ṭṭlam iregglen tamuɣli. Ẓẓrubat yellan zdat tidet ilaq ad ttwakksen, ur yelli uwexxer ɣef wanacten, daymi yuɣwas usefru isuɣ : “A widak i d-yeqqimen / kkset afrag ɣef wallen-nwen / ad twalim wi wen-d-idawren / d atmaten neɣ d at lexla”.
Akka i d abrid yessufuɣen, ulac addari, ulac tuffra. I tidet ilaq ad neḥku tidet, i lkeddab ilaq ad nessendaq tikellax, awal deg uriffeg-ines inuda anida texmet : “A tidet rǧu / fell-aɣ xas ur reggel ara / nuggad ad nettu / winna akken terza ssnesla”.
Lameεna abrid ɣer tidet ur yelli d win inejren, neɣ yezmer ad yaɣ menwella. Amek ar s-imel ugugam abrid i uderɣal ? Amek ar d-tejbu tafat ticki iṭij yedduri-t usigna ? Amek ara yerr aḍar uxsim ticki ideg tluɣ tagnitt ? Amek ara yendekwal uḥbib di tallit ideg yiḍes yeḍleq icuḍaḍ-is ? Matoub yeẓra iberden-nniḍen, yeẓra kra wer d-yettili ma wer nexdim kra, dɣa yenna : “Nekk nniɣ-d-ayen iyi-iqerḥen / xas lḥebs yegguni-yi”.
Deg yirebbi-s tufa taqbaylit leεnaya. Tufa aḥeddad ara inejren imeslayen-is s lmun. Tuɣal tutlayt deg yimi n Lwennas d acercur n thuski, d adif n tayri, d taḥawact n talsa, d lεec deg d-yettaf ufrux leḥnana.
D aɣawaɣ Matoub ? D agrawli ? D ameɣnas ? Ala ! Matoub d amdan n teskla, d amedyaz, d alas i iεaben tudert akken ad ilaqeḥ tiskar-is deg wulawen n yal amdan akken i yenna : “Ifer n leḥbeq yettɣar / yuggad taɣert d ileḥḥun / ul-iw kecment-t tiqqad / d times i t-id-yettṣuḍun / abeḥri n lḥif la yettzad / bɣan tuddet ad aɣ-teɣbun !”
Ait Slimane Hamid