Tikwal kra n wawalen i d-nnan yakkan yiḥeddaden n wawal, deg yiwet n tallit yezrin, ttafen tbut-nsen d yinumak-nsen deg tmetti mi εeddan yisagssen fell-asen. Akka dɣa, mi ara nezzi ass-a ɣer “Tibratin” i yura Lounis Ait Menguellet, ad naf belli kra d- yenna deg lawan-ni yesεa udem-ines deg tagnit n wass-a.
Ay iḥbiben-iw ad kun-ǧǧeɣ
S kunwi s wayen i nebda
Lεahed i yid-wen cerkeɣ
Ugadeɣ ur zmireɣ ara
Tebɣam taswiεt ad tbeddel
Tebɣam ad d-iban lefḥel
Tebdam teggulem ad tkemmel
Mennaɣ ad tawḍem
Ass-a d acu i d-yeggran di tcacit ? D acu i d-yeqqimen deg usirem i iḍefren tullya n tugdut deffir tidyanin n tuber 2008 ? Anda i d-ggran ikabaren i d-ilulen imiren ? Ikabaren yeggulen ur ḥniten ad qeddcen s lmun ɣef ugdud akken tamεict ad as-telhu, akken tudert n lisser akked lehna ad tuɣal d ansib n yizzariyen merra ?
Anda-t lεahed-nni fkan yimḍebbren n yikabaren-agi deg lawan n tefranin ? Anda akka i d-ggran yimaɣnasen-nsen deg tallit n tura ? Γaben la lḥess la lmenṭeq! Yenna Lounis :
Ǧǧiɣ lεahed-iw ifut
Nɣi-t ugadeɣ ar tenɣam
Teggulem alamma d lmut
Lameεni ugadeɣ ad d-tbeddlem
Tidet ! Anda-t uḥerkel d useḥbiber ɣef tugdut-nni ? ɣef yizerfan n umden ? ɣef tmaziɣt ? Acu-t waḍu n tguni i d-isuḍen yakka yessemzerwaε merra iɣallen ijehden ? Ayen akka susmen ? Anda yakka xemten ? Ma d Lounis yenna :
Ma d-tettmektim iḍelli
Tinim-as i txeddem temẓi
Nfaq tura ula d nekni
Nexḍa-yas i lhemm
Andala-tent tmesbaniyin ? Timlilyin akked d yemdanen ? Tiɣri d umeslay deg yiɣmisen mgal tamεict yellan tuɛer mačči d kra ɣef medden. Ay anda nerra tamuɣli ziɣ ulac-iten ? Anwa i d azabuq ideg belεen ? Ma d Lounis yettkemil :
Lameεna ugadeɣ ad d-ttun
Asmi ara wen-d-yessiwel uɣrum
Ala yid-s ara d-telhum
Ayen-nniḍen ad-teǧǧem
Tamuɣli n Lounis i d-yekkan seg yixef n yiḍelli, tcerreg akud, tfal i zzerb n wussan akken ad d- tessenqeb ɣef wass-a. Yuɣal ziɣ mi ara nεiwed asmeḥsas di tibratin-is kra i d-yenna deg lawan-nni neffeɣ ɣur-s. Am wakken i d-as-yenna deg usefru-nniḍen :
S kra n urgaz s i nummen
Ziɣ isewweq-d i yiman-is
Wamag mi ara nner tamuɣli, werǧin teḥwaǧ tagnit irgazen ireznen, At tmusni akked tasertit am wakken i d-ten-teḥwaǧ tagnit n wass-a. Werǧin tufa-d agdud iman-is d tagujilit n wid ara s yeldin allen am taswiεt ideg nella. Zik i d-yenna Lounis :
Ceɛlet-aɣ tafat
Nfud ad nwali
Ad nẓer ɣer zdat
Amek ara nili.
Di tilawt, tanafa tensa akken ur nettwali acu i aɣ-yeggunin, acu i aɣ-d-ttheggin wussan. D tidet awal n umedyaz igezzem tallit akked lawan akken tidet i d-yenna ass-a neɣ iḍelli ad d-tili d tidet n lebda werǧin ad d t-yeskideb zzman. Ameslay mi ara d yeṭṭerḍeq meεlum lǧil i t-yebɣan ad t-yaf.
I limer ass-a ad nezzi ɣer wacu i d-nnan yimdyazen-nneɣ deg yiseggasen yakka yezrin ? Mebla cekk aṭas temsirin ara nelmed ɣef yiman-nneɣ !
Ait Slimane Hamid